Ζωή και έργο.
O Satoru Iwata, CEO της Nintendo, έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουλίου 2015 στην ηλικία των 55 ετών. Ήταν ο τέταρτος κατά σειρά πρόεδρος του ιαπωνικού κολοσσού, κατά τη θητεία του οποίου η Nintendo έζησε μια περίοδο επιτυχιών αλλά και εξέλιξης. Ο Iwata ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους fans της εταιρίας χάρη στην προσωπικότητα και -κυρίως- για το χιούμορ του.
O Iwata γεννήθηκε στο Sapporo της Ιαπωνίας και από μικρός ενδιαφέρονταν για την ηλεκτρονική, πράγμα που τον οδήγησε να σπουδάσει στο Ινστιτούτο της Τεχνολογίας του Τόκιο. Ξεκίνησε να δουλεύει για τη HAL Laboratory (μια εταιρία που έχει πολύ στενές σχέσεις με τη Nintendo και είναι γνωστή για τα παιχνίδια Kirby και EarthBound) ενώ ήταν ήδη φοιτητής, ενώ προσλήφθηκε ως υπάλληλος πλήρους απασχόλησης μετά την αποφοίτησή του. Ήταν προγραμματιστής σε παιχνίδια σταθμούς του NES, όπως το Balloon Fight και το EarthBound. Η βαθιά κατανόηση, η γνώση και το πάθος για τα βιντεοπαιχνίδια τον έκαναν να ξεχωρίσει.
Ο Iwata, χάρη στις ικανότητές του, ανέβηκε την εταιρική σκάλα και έγινε πρόεδρος της HAL το 1993. Τα αποτελέσματα που έφερε ως πρόεδρος της HAL ήταν τόσο σπουδαία, που προσλήφθηκε ως επικεφαλής του corporate planning της Nintendo επτά χρόνια αργότερα. Η δουλειά του έλαβε το θαυμασμό και την εμπιστοσύνη του τρίτου προέδρου της Nintendo, Hiroshi Yamauchi, ο οποίος και του έδωσε “το δαχτυλίδι της διαδοχής” το 2002. Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Nintendo που δεν άνηκε στη δυναστεία Yamauchi.
Κατά τη δεκατριάχρονη θητεία του, ο Iwata έμεινε πιστός στην πολιτική της Nintendo: να παραδώσει μοναδικές και συναρπαστικές εμπειρίες hardware και software. Ο βασικός στόχος του Iwata (τον οποίο επανέλαβε αρκετές φορές) ήταν να καταφέρει μια “επέκταση του gaming πληθυσμού, προσφέροντας προιόντα τα οποία μπορούν όλοι να απολαύσουν ανεξάρτητα από ηλικία, φύλο ή εμπειρία στο gaming”. Αυτή η στρατηγική διαγράφεται ξεκάθαρα αν δούμε ένα προς ένα τα προϊόντα και τις σχεδιαστικές επιλογές που έγιναν σε αυτά όσο ο Iwata ήταν στο τιμόνι της Nintendo.
Το Nintendo DS, το πρώτο προϊόν που κυκλοφόρησε υπό την ηγεσία του Iwata, ήταν ένα γενναίο βήμα για τη Nintendo μιας και αποφασίστηκε να μη χρησιμοποιηθεί το παγκοσμίως αναγνωρίσιμο brand “Game Boy”, ένα brand σχεδόν ταυτισμένο με τις dedicated φορητές κονσόλες. To Nintendo DS κυκλοφόρησε το 2004 και -στο τέλος της γενιάς του- κατάφερε να γίνει η φορητή κονσόλα με τις υψηλότερες πωλήσεις όλων τον εποχών αλλά και η δεύτερη κονσόλα σε πωλήσει παγκοσμίως (χάνοντας την πρώτη θέση από το PlayStation 2). Το hardware αλλά και τα παιχνίδια του Nintendo DS ήταν το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της φιλοσοφίας του Iwata: καινοτομία που στηρίζεται σε ήδη υπάρχουσα, φθηνή και προσιτή τεχνολογία (στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για τη τεχνολογία αφής), η οποία αξιοποιείται με τέτοιο τρόπο που μπορεί να δώσει εμπειρίες που θα ικανοποιήσει μια ευρεία γκάμα απαιτήσεων. Η διπλή οθόνη του DS έγινε σήμα κατατεθέν όπως και ο touch χειρισμός παιχνιδιών (πράγμα που βλέπουμε σήμερα κατά κόρον στα smart devices).
Η πρώτη οικιακή κονσόλα που κυκλοφόρησε υπό τον Iwata ήταν εξίσου επαναστατική. Ενώ αξιοποιούσε (και πάλι) εδραιωμένη τεχνολογία (motion controls) και ήδη υπάρχοντα components (η αρχιτεκτονική του Wii δε διέφερε ιδιαίτερα από αυτή του GameCube) κατάφερε να γοητεύσει ένα τεράστιο κοινό. Tο Nintendo Wii είχε SD ανάλυση (έναντι ενός HD ανταγωνισμού) και η ιπποδύναμή του ήταν μια γενιά πίσω από αυτή του ανταγωνισμού. Παρόλα αυτά, κατάφερε να πουλήσει πάνω από 100 εκατ. τεμάχια παγκοσμίως και να φέρει το motion gaming στο προσκήνιο. Το Wii ήταν μια πολύ σημαντική στροφή για τη φιλοσοφία της Nintendo, μιας και μέχρι τότε οι οικιακές της κονσόλες είχαν εφάμιλλη με τον ανταγωνισμό επεξεργαστική ισχύ, ενώ στο Wii δόθηκε έμφαση σε νέες ιδέες ως προς τον τρόπο παιξίματος.
Χάρη στα Wii και DS η Nintendo έζησε μια περίοδο που ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος. Η εταιρία γνώρισε τεράστια έσοδα, με τον Iwata να αναγνωρίζεται ως ένας από τους κυρίαρχους CEO στο χώρο της τεχνολογίας. Ήταν μια γενιά αναγέννησης και επαναπροσδιορισμού για την εταιρία, καθώς κυκλοφόρησαν εξαιρετικοί τίτλοι των ήδη εδραιωμένων franchises (π.χ. Super Mario Galaxy) και παράλληλα δόθηκε έμφαση στην “casual” αγορά (π.χ. Wii Fit). Όμως, ο Iwata δεν έκανε αυτό το διαχωρισμό – γι’ αυτόν όλοι οι κάτοχοι κονσολών Nintendo ήταν gamers, ανεξάρτητα από το αν επέλεγαν να παίξουν Metroid ή Wii Sports.
Μετά τη θηριώδη επιτυχία των Wii και DS, η Nintendo έπρεπε να αντιμετωπίσει της προκλήσεις της επόμενης γενιάς. Την άνοιξη του 2011 το Nintendo 3DS κυκλοφόρησε μόνο για να αντιμετωπίσει μια χλιαρή αποδοχή. Η αντίδραση του Iwata αλλά και της management ομάδας ήταν ακαριαία. Προχώρησαν σε μια γενναία μείωση τιμής (μόλις 6 μήνες μετά τη κυκλοφορία της κονσόλας) αλλά και “βομβάρδισαν” τους κατόχους της με ένα line-up εξαιρετικών τίτλων (Mario, Zelda, Pokemon, Fire Emblem κ.λπ.), πράγμα που κατάφερε να ανακάμψει και να ζωντανέψει την κονσόλα. Παρά την τεράστια άνοδο των smart-devices, το 3DS κατάφερε να αναδειχθεί ως η μοναδική dedicated φορητή κονσόλα, ξεπερνώντας τα 50 εκατ. τεμάχια σε πωλήσεις (μέχρι σήμερα).
Ο διάδοχος του Wii, το Wii U, κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2012 και είναι αναμφίβολα (ίσως μαζί με το GameCube) η λιγότερο επιτυχημένη οικιακή κονσόλα της Nintendo και επομένως η μεγαλύτερη κρίση που πέρασε η διοίκηση Iwata. Το GamePad δεν κατάφερε να ενθουσιάσει το κοινό όπως οι προηγούμενες καινοτομίες, πράγμα που οδήγησε σε κακές πωλήσεις.
Πριν την E3 2014, μάθαμε ότι ο Iwata δε θα παρευρεθεί στο Los Angeles, πράγμα που γέμισε τους fans με ερωτηματικά. Αργότερα μάθαμε ότι αυτό έχει να κάνει με έναν όγκο στη χολή, ο οποίος όμως αφαιρέθηκε τον Ιούνη εκείνου του έτους. Τον επόμενο χρόνο (μέχρι που έφυγε από τη ζωή), ο Iwata, ως ένας άλλος ηρωικός καπετάνιος, όχι μόνο παρέμεινε στο τιμόνι της εταιρίας, αλλά ξεκίνησε νέα projects τα οποία έφεραν στη Nintendo νέα έσοδα αλλά και σημαντικές αλλαγές.
Μέσα στον τελευταίο χρόνο οι πρωτοβουλίες-κλειδιά του Iwata περιλαμβάνουν την κυκλοφορία των εξαιρετικά επιτυχημένων amiibo (τη σειρά toys-to-life της Nintendo), μια συνεργασία με τη Universal Studios για την κατασκευή Nintendo Theme-parks, αλλά και μια ζωτικής σημασίας εταιρική συνεργασία με τη DeNA. Οι δύο εταιρίες κολοσσοί, Nintendo και DeNA, θα συνεργαστούν επάνω σε μια σειρά από mobile παιχνίδια που θα αξιοποιούν τα Nintendo IPs. Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν να κυκλοφορούν πέντε συνολικά mobile τίτλοι, με τον πρώτο να κυκλοφορεί φέτος.
Η στροφή στην αγορά των smart-devices διαγράφει μια στροφή στη φιλοσοφία του Iwata, ο οποίος αναγνώρισε τη γιγάντωση του συγκεκριμένου χώρου και είδε τη δυνατότητα για κέρδος. Η ανακοίνωση αυτή, καθώς και η επιβεβαίωση της gaming πλατφόρμας NX, που θα αποκαλυφθεί το 2016, αναπτέρωσε τις ελπίδες των επενδυτών στην εταιρία, μετά την απογοήτευση του Wii U. Στο ετήσιο meeting της Nintendo για το 2015, ο Satoru Iwata, παρά την αποτυχία του Wii U, διατήρησε το ρόλο του ως πρόεδρος και ανακοίνωσε ως τα επόμενα μεγάλα project της εταιρίας τους mobile τίτλους, το Nintendo NX και το μυστηριώδες Quality of Life (QoL) σένσορα.
Πέρα από τις ηγετικές του ικανότητες, ο Iwata θα μείνει στη μνήμη μας για το χιούμορ και την ταπεινοφροσύνη του ως πρόεδρος της Nintendo. Ο Iwata έδωσε μια νέα, πιο ανθρώπινη υπόσταση στην εταιρία, αρνούμενος πεισματικά να φορέσει ένα “corporate” (εταιρικό / καθωσπρέπει) προσωπείο. Αυτό φαίνεται από τον απευθείας τρόπο επικοινωνίας (“directly to you” όπως του άρεσε να λέει, κάνοντας και τη σχετική χειρονομία) μέσω των Nintendo Directs. Ο Iwata με κάθε ευκαιρία έδειχνε την αγάπη του για την κληρονομιά της Nintendo, το gaming και τους fans μέσω αυτών των εκπομπών.
Αν πρέπει να χαρακτηρίσμουμε με τρεις λέξεις την προεδρία του Iwata, αυτές θα ήταν: προσβασιμότητα, διασκέδαση και καινοτομία. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Iwata η Nintendo αποτέλεσε μια πιο “χαλαρή” προσέγγιση σε ένα όλο και πιο απειλητικό και καπιταλιστικό περιβάλλον. Μια εταιρία που, παρά τις προβλέψεις και την κριτική που δεχόταν, μονίμως χάραζε τη δική της πορεία και προσέφερε τα προϊόντα που πίστευε. Ο Iwata, ο οποίος κατηγορήθηκε ουκ ολίγες φορές για ξεροκεφαλιά, πίστευε ότι οδηγεί τη Nintendo στη σωστή κατεύθυνση, ακόμα και στην τωρινή γενιά, που οι αριθμοί δείχνουν μάλλον το αντίθετο.
Του Iwata του άρεσε να επικαλείται τον προκάτοχό του όταν μιλούσε για τη φιλοσοφία της Nintendo: “Η αληθινή Αξία της Διασκέδασης βρίσκεται στην Ατομικότητα (The True Value of Entertainment lies in Individuality)”. Μια από τις πιο αξιομνημόνευτες φράσεις του Iwata, πέρα από τις διάφορες ατάκες των Direct, ήταν αυτό που είπε στην Ε3 2005: “Είμαι εδώ για να φτιάχνω παιχνίδια και για να παίζω παιχνίδια” (I’m about making games and I’m about playing games)” αλλά και στη GDC 2005: “Στην επαγγελματική μου κάρτα είμαι εταιρικός πρόεδρος, στο μυαλό μου είμαι game developer και στην καρδιά μου είμαι gamer” (On my business card, I am a corporate president. In my mind, I am a game developer. But in my heart, I am a gamer)”.
Για να κλείσουμε και με έναν πιο ρομαντικό τόνο, ο καιρός ήταν συννεφιασμένος σήμερα στο Τόκιο και ένα ουράνιο τόξο φάνηκε πάνω από τα γραφεία της Nintendo. Τη φωτογραφία την τράβηξε χρήστης του twitter.
Ίσως να είναι το “Rainbow Road”, που βλέπαμε στα παιχνίδια της Nintendo να οδηγεί στους ουρανούς. Όπως και να έχει, ο Iwata άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του τόσο στη βιομηχανία αλλά και σε όλους εμάς που είχαμε την τύχη να ζήσουμε τις εμπειρίες που μας προσέφερε η τελευταία ηγεσία της Nintendo, όσο o Iwata βρισκόταν στο τιμόνι.