Η φθινοπωρινή περίοδος των “AAA” τίτλων ξεκινάει με το δεξί.
Το Deus Ex: Mankind Divided είναι η ιδανική αφετηρία της φθινοπωρινής, καταιγιστικής gaming περιόδου (αν δεν έχουμε δηλαδή “απρόσμενες” αναβολές). Ευθύς εξαρχής θα πούμε ότι το δεύτερο μέρος της αναβίωσης του κλασικού πονήματος του Warren Spector είναι ένα βαθύτατα βελτιωμένο sequel, εξελιγμένο σχεδόν σε όλους τους τομείς. Εάν θεωρείτε το Human Revolution ένα από τα καλύτερα παιχνίδια της προηγούμενης γενιάς ή, έστω, ένα απλά απολαυστικό stealth-action παιχνίδι, τότε το Mankind Divided αποτελεί μονόδρομο για το πορτοφόλι σας (αργά ή γρήγορα δηλαδή, σε περίπτωση που έχετε την εγκράτεια να περιμένετε για τη δεδομένη, definitive έκδοση).
Οι Kαναδοί αξιοποίησαν την εμπειρία τους, προκειμένου να μας φέρουν μία γνώριμη αλλά πολύ πιο ώριμη εμπειρία, τόσο από άποψη gameplay όσο και από άποψη σεναρίου, τους τομείς δηλαδή που ουσιαστικά καθορίζουν ένα RPG. Ορισμένα προβληματάκια υπάρχουν βέβαια, παλιές παραξενιές που έχουν παραμείνει στο DNA του τίτλου (τα κινηματογραφικά takedowns ορισμένες φορές είναι, απλά, αποκομμένα από το τι συμβαίνει real time), όμως κανένα από αυτά δεν επηρεάζει το συμπαγές gameplay, που είναι εμφανέστατα σχεδιασμένο με αυτοπεποίθηση. Πριν συνεχίσουμε, όμως, στο άναρχο πλέξιμο του εγκωμίου, θα προσπαθήσουμε καλύτερα να βάλουμε σε μία τάξη τις εντυπώσεις μας, ξεκινώντας από το σενάριο του Mankind Divided, ένα από τα πιο δυνατά σημεία του τίτλου, αλλά ταυτόχρονα και το πιο αδύναμο. Πώς γίνεται αυτό; Πολύ απλά, έχοντας τον άχαρο και εμφανέστατο ρόλο του ενδιάμεσου τίτλου σε μία τριλογία.
[Ακολουθούν πολύ μικρά spoilers]
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι αφήνει ανοικτές βασικές σεναριακές δομές, αλλά πως ο καίριος κίνδυνος των πανίσχυρων Illuminati παραμένει καλά κρυμμένος στο παρασκήνιο χωρίς να ακουμπάμε τελικά ούτε μία τρίχα από περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τη δομή, τους στόχους τους κ.λπ. Το τελείωμα του Mankind Divided είναι, δυστυχώς, υποτονικό, κλείνοντας με μία αποστολή, η οποία μπορεί να είναι απαιτητική και απολαυστική αλλά, σεναριακά, τελειώνει εντελώς απότομα. Μην αγχώνεστε βέβαια για τη συνολική ποιότητα του τίτλου. Μόλις βγάλαμε από τη μέση το βασικότερο αρνητικό στοιχείο του Mankind Divided, αφήνοντάς μας πλέον ελεύθερο το πεδίο να γράψουμε όλες τις υπόλοιπες θετικότατες εντυπώσεις μας για μία ακόμα υψηλής ποιότητας gameplay εμπειρία. Άλλωστε και το σεναριακό νόμισμα έχει δύο όψεις όπως προείπαμε, επομένως το συνολικό οικοδόμημα του Deus Ex παραμένει σταθερό.
Όσοι είχατε ολοκληρώσει το Human Revolution, θα θυμάστε ότι προς το τέλος του παιχνιδιού ο Hugh Darrow εξέπεμψε έναν ιό παγκοσμίως, ο οποίος δημιούργησε μία βίαιη φρενίτιδα σε όλους τους augmented ανθρώπους. Μεταφερόμαστε δύο χρόνια μετά από αυτό το “Συμβάν” (Incident, όπως απλά αναφέρεται από όλους) όπου πλέον ο κόσμος έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Σε αυτό το δυστοπικό 2029 η παγκόσμια κοινότητα έχει χωριστεί ανάμεσα στους “αμόλυντους” ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν καμία μηχανική υποστήριξη στο σώμα τους, και τους augmented, που είναι πλέον παντελώς περιθωριοποιημένοι και αντιμετωπίζονται ως μία εντελώς διαφορετική, “ξένη” φυλή, προκαλώντας συνήθως το φόβο, την απαξίωση και την οργή από την πρώτη μερίδα ανθρώπων -καθώς και από τις Αρχές. [Τέλος των μικρών spoilers]
Η πλειονότητα του παιχνιδιού λαμβάνει χώρα στην Πράγα, η οποία είχε πληγεί σε σημαντικό βαθμό από το Συμβάν. Πλέον, βρισκόμαστε σε μία εφιαλτική κοινωνία, ένα “μηχανικό apartheid”, όπως πολύ εύστοχα θέλησαν να το χαρακτηρίσουν οι δημιουργοί του, όπου βλέπουμε τη σκληρή αντιμετώπιση που δέχονται οι augmented, κάτι που κατ’ επέκταση έχει δημιουργήσει τεράστιους τριγμούς στην κοινωνία. Οι augmented δεν ήταν κάτι περισσότερο από άνθρωποι, που ξαφνικά βρέθηκαν στο περιθώριο, λόγω ενός γεγονότος για το οποίο δεν έφεραν καμία ευθύνη, και εν τέλει οι ίδιοι ήταν θύματά του. Εάν αυτή η κατάσταση σάς θυμίζει τα τραγικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι στη σύγχρονη κοινωνία μας, να είστε σίγουροι ότι αυτές οι ομοιότητες αποτελούν πέρα για πέρα το ζητούμενο του παιχνιδιού. Η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός και η άκρατη εχθρότητα προς το διαφορετικό εμφανίζονται συνεχώς με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού και αποδίδονται ωμά και με πλήρη ωριμότητα από τους δημιουργούς, δείχνοντας ότι γνωρίζουν πολύ καλά πως καταπιάνονται με ένα επίκαιρο και διαχρονικό πρόβλημα των πολιτισμών μας.
Το ότι σχεδόν κάθε φορά που βγαίνετε από το metro ένας αστυνομικός -με τον πλέον αυθάδη τρόπο- θα απαιτήσει να ελέγξει τα χαρτιά σας σε μία σκηνή που δεν γίνεται να προσπεραστεί (και δεν κρύβει loading), είναι μία σαφέστατα εκούσια επιλογή από τους δημιουργούς, που αποδίδει εύστοχα, σε gameplay όρους, μία μικρή αλλά ουσιαστική ένδειξη της κατάστασης που κυριαρχεί στον κόσμο του παιχνιδιού. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με το εμφανές στρατόπεδο που επιλέγει το Mankind Divided σε αυτό το ζήτημα, τουλάχιστον θα δημιουργήσει σκέψεις για τον κόσμο του παιχνιδιού αλλά και για τις προεκτάσεις που έχει στην κοινωνία μας. Το παραπάνω από μόνο του είναι ένα σημαντικότατο επίτευγμα της Eidos Montreal, πραγματικά σπάνιο στον χώρο των παιχνιδιών και κυρίως των “AAA” παραγωγών. Ίσως σε σημεία να καταφεύγει σε political correct ερμηνείες, αλλά δεν παύει να αποδίδει ένα εντελώς ώριμα δομημένο, κοινωνικοπολιτικό μήνυμα, ικανό να αποτελέσει τροφή για σκέψεις, λειτουργώντας παράλληλα άρρηκτα με τη -γεμάτη μυστήριο- περιπέτεια του Adam Jensen.
Δεν πιστεύουμε ότι χρειάζεται να πούμε πολλά περισσότερα για την υπόθεση. Ο Jensen θα έρθει αντιμέτωπος με διάφορες οργανώσεις, τόσο υπέρ των augmented όσο και κατά. Λευκές, μαύρες και γκρίζες γραμμές συνυπάρχουν, σκιαγραφώντας τελικά μια αρκετά αληθοφανή και –ιδίως- πραγματικά καλογραμμένη πλοκή. Κατά τον γράφοντα, το σενάριο του Mankind Divided είναι πιο συγκροτημένο και πιο ενδιαφέρον σε σχέση με την ήδη υψηλού επιπέδου πλοκή του Human Revolution, παρόλο που -όπως προείπαμε- το φινάλε δεν βρίσκεται στο ύψος των περιστάσεων.
Όσοι πιστεύετε, πάντως, ότι το κλείσιμο μπορεί να “πατσαριστεί” με κάποιο DLC, καλύτερα θα ήταν να εύχεστε πως κάτι τέτοιο θα γίνει αποκλειστικά και μόνο στο sequel. Η ιστορία δείχνει πως έχει πολύ μέλλον, σε τέτοιο βαθμό, που πάρα πολύ δύσκολα ένα DLC, όσο φιλόδοξο κι αν είναι, θα μπορέσει να φέρει ικανοποιητικό κλείσιμο.
Το συνολικό σεναριακό οικοδόμημα περιβάλλεται από αξιόλογους ηθοποιούς, κύριους και δευτερεύοντες. Σε ένα παιχνίδι με τόσο μεγάλο μέγεθος ομιλιών, λογικό είναι να υπάρχουν και περιπτώσεις b-movie υποκριτικής, αλλά κατά βάση η ποιότητα είναι υψηλή. Θετικό είναι επίσης πως οι Τσέχοι χαρακτήρες δεν μιλούν με επιτηδευμένα “ξενικές” προφορές, ως επί το πλείστον, αλλά –αντίθετα- ακούγονται αρκετά φυσικοί. Η Πράγα, γενικά, αποτελεί ένα εξαιρετικό δυστοπικό τοπίο και τελικά μία εμπνευσμένη επιλογή για το βασικό hub του Mankind Divided. Η έκτασή της μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα μεγάλη, όμως, πραγματικά το προτιμούμε από την πλειοψηφία των open-world παιχνιδιών, που προσπαθούν να γεμίσουν τον άδειο κόσμο τους με επαναλαμβανόμενα εικονίδια. Εδώ, η πόλη είναι συγκροτημένη και κάθε δρόμος, παράδρομος και κτήριο δείχνουν να έχουν τοποθετηθεί με φροντίδα. Σε αντίθεση με την κάπως μπερδεμένη διαρρύθμιση των πόλεων του Human Revolution, η Eidos Montreal έχει κάνει πολλά βήματα μπροστά ώστε να αποδώσει μία ζωντανή πόλη μέσα από την αρχιτεκτονική και τη δομή της.
Τα υπόλοιπα περιβάλλοντα που θα επισκεφθείτε είναι και αυτά απόλυτα προσεγμένα. Δεν θα τα αναφέρουμε, για όσους θέλησαν να αποφύγουν κάθε λογής spoiler, απλά όμως θα πούμε ότι υπάρχει μία απόλυτα σεβαστή ποικιλία τοποθεσιών, κάθε μία από τις οποίες εξυπηρετεί ισάξια και το σεναριακό υπόβαθρο αλλά και τους gameplay μηχανισμούς. Εν τέλει, εάν φοβόσασταν πως ο περιορισμός σε μία και μόνο χώρα θα έβλαπτε την ποικιλομορφία του παιχνιδιού, θα πρέπει να μείνετε ήσυχοι, καθώς ό,τι χάνει σε ταξίδια, το κερδίζει στη σχεδιαστική λεπτομέρεια όλων των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων ανεξαιρέτως.
Εννοείται ότι παντού και πάντα θα βρίσκετε παρατημένους υπολογιστές, έτοιμους να “χακαριστούν” ώστε να διαβάσετε ένοχα αστεία και πολύτιμα μυστικά, με το επιπρόσθετο “μπόνους” πως η διάταξη του κάθε χώρου έρχεται πολλές φορές με το δικό της τρόπο να προσθέσει οπτική ουσία στις διάφορες κύριες και περιφερειακές ιστορίες που θα ανακαλύψετε στα διάσπαρτα e-mails. Στην αληθοφανή αίσθηση του κόσμου συμβάλλουν και τα side quests. Αν και αυτές οι παράπλευρες υποθέσεις είναι περιορισμένου αριθμού (θα θέλαμε καμιά 30αριά…!) τουλάχιστον κερδίζουν τις εντυπώσεις χάρη στην καλή γραφή τους. Τα side quests σχεδόν πάντα συνδέονται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο με τα τεκταινόμενα της κύριας περιπέτειας, δίνοντας ακόμα περισσότερη πνοή στον κόσμο του παιχνιδιού. Επιπλέον, έχει δοθεί η απαραίτητη φροντίδα στη δράση που προσφέρουν, έτσι ώστε να μη δείχνουν ως ο φτωχός συγγενής των κύριων αποστολών, όπως συμβαίνει συχνά-πυκνά σε παιχνίδια του είδους.
Μιας και αναφέραμε τη δράση, ας περάσουμε και στο έτερο κομμάτι του Mankind Divided, άλλος ένας τομέας που διαπρέπει. Όσοι ασχοληθήκατε με το Human Evolution, θα βρεθείτε αυτοστιγμεί στα χωράφια σας, σύντομα όμως θα ανακαλύψετε ότι η συνολική εμπειρία είναι σαφέστατα βελτιωμένη. Καταρχάς, πρώτη και καλύτερη είναι η δυνατότητα του Adam Jensen να σκαρφαλώνει! Εννοείται ότι είναι κάτι που θεωρείται πλέον σχεδόν στάνταρ δυνατότητα στα FPS, αλλά και πάλι είναι μία φαινομενικά απλή λειτουργία, που όμως πάντα εμπλουτίζει σημαντικά την ελευθερία των κινήσεων.
Όπως είναι φυσικό, οι δυνάμεις των augmententions επιστρέφουν βελτιωμένες. Όλοι οι παλιοί γνώριμοι είναι εδώ. Σας συνιστούμε να επενδύσετε σύντομα στο Social Enhancer, ώστε να επηρεάσετε περισσότερο ορισμένους (όχι πολλούς δυστυχώς) καίριους διαλόγους. Φυσικά, δεν λείπουν και οι νέες προσθήκες, όπως το πολυδιαφημισμένο Icarus Dash, εμπνευσμένο εμφανώς από το Blink του Dishonored. Αν και δεν έχει την ίδια χάρη στην κίνηση όπως αυτή που είδαμε στον εξαιρετικό τίτλο της Arkane Studios, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς η χρήση του ξεφεύγει από το να χαρακτηριστεί ως cheat και τελικά αποτελεί ένα ακόμα εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί με στρατηγική σκέψη και έχοντας πάντοτε ως γνώμονα την πολύτιμη ενέργεια που απαιτεί για να ενεργοποιηθεί.
Ακόμα πιο χρήσιμη, όμως, είναι η προσθήκη του ασύρματου hacking. Με αυτή τη δυνατότητα μπορείτε να απενεργοποιείτε, για μερικά δευτερόλεπτα, κάμερες, turrets και ρομπότ, κάτι που βοηθάει σημαντικά τόσο τη stealth όσο και την κατά μέτωπο επίθεση. Η επιτυχημένη χρήση του απαιτεί το σωστό συγχρονισμό σε ένα mini-game λίγων δευτερολέπτων, κάτι που οδηγεί σε ιδιαίτερα έντονες στιγμές, όταν, για παράδειγμα, ένας φρουρός έρχεται προς το μέρος σας κι εσείς προσπαθείτε αγωνιωδώς να απενεργοποιήσετε ένα turret ή μία κάμερα. Η ποικιλία των augmentations έχει αυξηθεί ικανοποιητικά, και πλέον ο Jensen μπορεί ακόμα πιο επιτυχημένα να χαρακτηρισθεί ως ένας ανθρώπινος (ολίγον τι ρομποτικός) ελβετικός σουγιάς, είτε θελήσετε να ασχοληθείτε ως νίντζα είτε ως terminator. Βέβαια, κατά τη γνώμη μας, προκειμένου να απολαύσετε πραγματικά την αξία του Mankind Divided, θα πρέπει εξαρχής να βάλετε ως στόχο την πλήρως stealth προσέγγιση. Αν και οι πιο action καταστάσεις είναι ευχάριστες, η αλήθεια είναι πως το Deus Ex είναι κομμένο και ραμμένο για stealth.
Κάθε μα κάθε αποστολή προσφέρει έναν απόλυτα ικανοποιητικό αριθμό από διαφορετικές διόδους για φαινομενικά αποκλεισμένους χώρους. Δεν έχετε αρκετούς πόντους στο hacking και δεν μπορείτε να ξεκλειδώστε μία πόρτα; Κάπου παραδίπλα θα υπάρχει ο κωδικός. Δεν μπορείτε με τίποτα να εντοπίσετε τον κωδικό; Κάπου θα υπάρχει κρυμμένος ένας αεραγωγός, που θα σας επιτρέψει να διεισδύσετε αθόρυβα. Έχει δηλητηριασμένο αέρα ο αγωγός και δεν έχετε το upgrade του φίλτρου; Κάπου θα υπάρχει μία άλλη μυστική δίοδος πίσω από ένα βαρύ αντικείμενο. Δεν έχετε καμία από τις παραπάνω δυνατότητες; Τότε μάλλον θα έχετε ξεχάσει ότι υπάρχει το μενού της εγκατάστασης των augmentations…
Οι δυνατότητες που παρέχονται για να εισχωρήσετε αθόρυβα σε οποιονδήποτε χώρο είναι υπέρ αρκετές και πολύ καλύτερα τοποθετημένες σε σχέση με τον προηγούμενο τίτλο της σειράς, δίνοντας ακόμα πιο πειστικά την εντύπωση πως έχουν φυσιολογικό λόγο ύπαρξης. Ως εκ τούτου, οι εναλλακτικές διαδρομές δεν ξεφυτρώνουν σε άσχετα σημεία, λες και ο αρχιτέκτονας είχε στο μυαλό του κάποιον επίδοξο διαρρήκτη όταν τις έχτιζε.
Οπτικά και ηχητικά το Deus Ex βρίσκεται σε υψηλότατα επίπεδα. Η Πράγα και κάθε λογής περιοχές έχουν αποδοθεί λεπτομερέστατα. Τα περιβάλλοντα, εξωτερικά και εσωτερικά, είναι γεμάτα με ξεχωριστά αντικείμενα και χτίσματα ώστε να μας φέρνουν συνεχώς σε διαφορετικούς χώρους με ελάχιστη επανάληψη των assets. Ιδίως τα εσωτερικά περιβάλλοντα, μας έφεραν στο μυαλό τους εξαιρετικούς υπόγειους οικισμούς των παιχνιδιών Metro, αφού είναι σχεδιασμένοι με αφοπλιστική λεπτομέρεια. Πριν φτάσουμε στο συμμάζεμα των σκέψεών μας, αξίζει να αναφέρουμε πως εκτός από την περίπου 25ωρη διάρκεια (ίσως να διαρκέσει παραπάνω, αν ψάξετε κάθε γωνιά της Πράγας), το Mankind Divided περιέχει ένα εξτρά mode με την ονομασία Breach. Εδώ θα πάρετε μέρος σε διάφορα επίπεδα μικρής διάρκειας και έκτασης, τα οποία δείχνουν σαν να έχουν βγει από κάποια πρώιμη εκδοχή ενός ψηφιακού κόσμου, όπου όλες οι επιφάνειες, η γεωμετρία και οι χαρακτήρες είναι σχεδιασμένα με τον πλέον βασικό τρόπο.
Σε σχέση με το κυρίως παιχνίδι, η φιλοσοφία του Breach είναι σαφέστατα πιο arcade, απαιτώντας γρήγορες κινήσεις και ελάχιστη προσοχή προς το stealth, προκειμένου να πετύχουμε καλούς χρόνους. Σεναριακά δεν προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο, ενώ ο γενικότερος σχεδιασμός του ωχριά σε σχέση με το κυρίως παιχνίδι, αλλά από την άλλη, όντας εντελώς εξτρά και προαιρετικό υλικό, είναι καλοδεχούμενο. Microtransactions υπάρχουν φυσικά, αλλά πραγματικά τα προτιμούμε “χωμένα” σε ένα εντελώς δευτερεύον και ξέχωρο κομμάτι του παιχνιδιού, παρά να τα βλέπουμε να εμφανίζονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στο κυρίως κομμάτι.
Φτάνοντας στο τέλος του review και έχοντας ήδη πληροφορηθεί για την επικείμενη έκδοση του πρώτου DLC, ένα μόλις μήνα μετά την κυκλοφορία του παιχνιδιού, δεν γίνεται να μην εκφράσουμε τη δυσαρέσκειά μας για αυτήν την τακτική από τη Square Enix (υποθέτουμε, δηλαδή, ότι μπήκε δικός της δάκτυλος για αυτήν την τροπή). Είναι κρίμα για έναν τόσο μεγαλεπήβολο τίτλο, σε όλες τις πτυχές του, να χάνει κάπως από την αξία του εξαιτίας ενός μετριότατου φινάλε. Αν και είμαστε σίγουροι ότι το DLC δεν θα προσεγγίσει ούτε στο ελάχιστο το κλείσιμο της ιστορίας του Jensen, δεν παύει οποιαδήποτε πληροφορία για τις επόμενες κινήσεις του να είναι υπερπολύτιμη.
Εντούτοις, θα ήταν άδικο να παραβλέψουμε όλες τις υπόλοιπες αρετές ενός κατά τα άλλα κορυφαίου τίτλου. Το Mankind Divided είναι μία εξαιρετική stealth-action εμπειρία από όλες τις πλευρές. Αφήνοντας πίσω το φινάλε του (και κρατώντας ελπίδες για επικές εξελίξεις στο αναπόφευκτο sequel), η Eidos Montreal κατάφερε να συνθέσει ένα κορυφαίο sequel. Είτε λόγω σεναρίου, είτε λόγω του κοινωνικοπολιτικού θέματος με το οποίο καταπιάνεται με απόλυτα ώριμο τρόπο, είτε χάρη στο βελτιωμένο και άκρως απολαυστικό gameplay του, είτε για τον πανέμορφο –εικαστικά- κόσμο του, το Mankind Divided θα κερδίσει το ενδιαφέρον σας και το πιθανότερο είναι ότι θα μείνει στη μνήμη σας ως μία από τις πολύ καλές στιγμές αυτής της γενιάς.
To review βασίστηκε στην PS4 έκδοση του παιχνιδιού.