Η ιαπωνική «διαφορετικότητα» στο gaming.
Τα video games, έχουν πολλές μορφές. Σου δίνουν τη δυνατότητα να ξεφύγεις από την καθημερινότητα και να μπεις σε έναν άλλο ρόλο. Είτε αυτός είναι το ποδοσφαιρικό σου ίνδαλμα, που θα κατακτήσει το παγκόσμιο τρόπαιο, είτε είναι ένας απλός άνθρωπος που καλείται να σώσει τον πλανήτη από μια εξωγήινη εισβολή, ο στόχος του είναι απλός: Να προσφέρει μια διασκεδαστική, διαδραστική εμπειρία, που θα σε κάνει να ταξιδέψεις σε άλλους κόσμους και πελάγη. Εκείνα που το κατάφερναν καλύτερα από κάθε άλλο παιχνίδι, δεν ήταν άλλα φυσικά από τα παιχνίδια adventure, καθώς ο αυτοσκοπός τους ήταν η μεταφορά μιας ολόκληρης μυθιστορηματικής ιστορίας σε μια ηλεκτρονική, διαδραστική μορφή.
Τα adventures τα ξέρουμε, πάνω κάτω, όλοι. Monkey Island, Syberia, Broken Sword, Myst κ.λπ., όλοι τους τίτλοι που άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στην ιστορία του gaming. Αυτά όμως έρχονται από τη Δύση. Σε αντίθεση λοιπόν με την πιο διαδραστική μορφή που επέλεξε ο δυτικός κόσμος να δώσει σε αυτά τα παιχνίδια, η ιαπωνική απάντηση στα adventures ήταν τα visual novels. Στην ουσία, πρόκειται για τη μεταφορά μιας ιστορίας μέσω στατικών background και χαρακτήρων με ελάχιστο animation, δεμένο σε σύνολο με μια ολοκληρωμένη μουσική επένδυση και ένα πληρέστατο voice acting, το οποίο είναι συνήθως εξαιρετικού επιπέδου. Στόχος; Να κάνουν την «ανάγνωση» ενός βιβλίου πιο ευχάριστη και ενδιαφέρουσα, χτίζοντας μια καλύτερη ατμόσφαιρα για τον παίκτη.
Όσο περίεργο και απλό αν σας ακούγεται αυτό το είδος, είναι μία περίπτωση όπου τα φαινόμενα απατούν. Τα visual novels αποτελούν πάνω από το μισό της PC gaming βιομηχανίας στην Ιαπωνία, είναι βαθιά δεμένα με την κουλτούρα του λαού τους και, μαζί με τα anime, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για το εξαίσιο επίπεδο των ηθοποιών της χώρας στον τομέα του voice acting. Και κυρίως, έχουν τα κότσια να ασχολούνται με θεματολογίες και ιστορίες που ο δυτικός κόσμος δε τολμάει να ακουμπήσει ούτε με αδαμάντινη πανοπλία!
To gameplay που θα συναντήσει κανείς σε αυτά τα παιχνίδια δεν είναι πάντοτε το ίδιο, υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις, αν και σε μια γενική μορφή κατηγοριοποιούνται σε τρεις. Η μία είναι αυτή όπου το gameplay είναι ανύπαρκτο και ο χρήστης παρακολουθεί απλά μια δραματική εκτέλεση μιας ιστορίας, διαβάζοντας το κείμενο και χαζεύοντας τον κόσμο από πίσω του και τις ερμηνείες των voice actors. Επίσης, υπάρχουν τα interactive story visual novels, όπου σε διάφορα σημεία της ιστορίας ο παίκτης καλείται να επιλέξει μια απάντηση από μια έτοιμη λίστα. Έτσι, ανάλογα με τις επιλογές σας, η ιστορία θα πάρει διαφορετική τροπή και θα εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά.
Σε αντίθεση με τα δυτικά παιχνίδια, που υπόσχονται διαφορετικές επιλογές και τερματισμούς, αλλά που στις περισσότερες περιπτώσεις οι εναλλαγές είναι πολύ μικρές, εδώ δεν θα αντικρύσετε μια τόσο απαλή τακτική. Η ιστορία θα αλλάξει σε τεράστιο βαθμό, θα αγνοήσει εντελώς χαρακτήρες που δεν ακολουθήσατε και, πολύ συχνά, μπορεί να καταλήξει σε μια εντελώς αναπάντεχη κατεύθυνση. Τέλος, υπάρχουν και τα υβριδικά visual novels, τα οποία έχουν περάσει στο σκηνικό στοιχεία rpg (μάχες, εξέλιξη χαρακτήρων), γρίφων (puzzles, mini games) και γενικά διάφορους άλλους gaming μηχανισμούς, έτσι ώστε να κάνουν τον τίτλο ακόμα πιο διαδραστικό.
Δυστυχώς, αν δεν τα δείτε και δεν τα ζήσετε από κοντά, είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς σωστά το γιατί ένας τίτλος με τόσο λίγο gameplay μπορεί να είναι τόσο εθιστικός ή διασκεδαστικός. Η καλύτερη εξήγηση μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός ότι αν βάλεις το gameplay στο background, τότε το μόνο που μπορεί να κρατήσει τον αγοραστή είναι η ιστορία. Έτσι, οι καλές visual novel περιπέτειες συνοδεύονται πάντα από ένα σενάριο εξαιρετικά υψηλού βεληνεκούς και πραγματεύονται θεματολογίες από ανατρεπτικά απλές ως εξωπραγματικά περίπλοκες, βασιζόμενα σε μια εξίσου πλούσια θεματολογία όσο και η βιομηχανία των anime και manga (δηλαδή μεγαλύτερο θεματολογικό εύρος από κάθε άλλο μέσο στον κόσμο).
Μάλιστα, είναι πάρα πολύ συχνό φαινόμενο ένα επιτυχημένο visual novel να μετατραπεί μετά σε anime σειρά ή/ και live action, και να ακολουθήσουν βιβλία, manga comics, audio books, ακόμα και θεατρικές παραστάσεις. Γιατί όμως δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστά στο δυτικό κόσμο; Το σημαντικότερο έχει να κάνει με το marketing και τη θεματολογία. Ο δυτικός κόσμος ασχολείται με δυτική φαντασία, sci-fi, αστυνομικά μυστήρια, αθλητικά κ.λπ. που αφοράν τις δικές του χώρες, συνήθειες και ιστορίες. Το να του πετάξεις ξαφνικά μια ιστορία που αφορά μια σχολική μπάντα. που τριγυρνάει την Ιαπωνία και αναζητεί την καταξίωση, μάλλον δεν θα του ιδρώσει το αυτί.
Το να του μεταφέρεις μια ιστορία σχολικής αγάπης μέσα σε ένα ιαπωνικό σχολείο (που δε θυμίζει σε τίποτα τα δικά μας), μάλλον δε θα καταλάβει τίποτα. Του πετάς δε και δαίμονες και τέρατα βγαλμένα όχι από την κέλτικη και Tolkien-ική φαντασία, αλλά από την ιαπωνική μυθολογία και πάει, έχασες εντελώς κάθε ελπίδα επικοινωνίας! Και δεν φταίει μόνο το ότι είναι θεματολογία άλλης κουλτούρας, αλλά και το ότι είναι θεματολογία που στη δύση πολύ συχνά δεν ακουμπάει κανένας.
Το “Ιστορίες σε σχολείο” ακούγεται σαν cartoon για οκτάχρονα παιδιά από το nickelodeon, όχι μια συγκινητική ιστορία αγάπης και αυτοθυσίας! Και μια εκ βαθέων ματιά στις τελευταίες μέρες τις ζωής ενός άρρωστου παιδιού είναι κάτι που κανένα interactive studio δεν θέλει να ακουμπήσει για τον φόβο της κατακραυγής. Εδώ έρχεται να δέσει και το πρόβλημα που έχει δημιουργήσει μια ειδική κατηγορία των visual novels, τα eroge. Συντόμευση του “erotic game”, τα eroge είναι παιχνίδια που βάζουν μέσα στην ιστορία τους από λίγο έως πάρα πολύ ερωτικό περιεχόμενο.
Δυστυχώς, μετά τις γελοιωδέστατες αντιδράσεις του κόσμου απέναντι στη γυμνή σκηνή του Mass Effect και στο Hot Coffee mode του GTA, είναι πασιφανές ότι ο πουριτανισμός του δυτικού κόσμου είναι ακόμα σε επίπεδα μεσαίωνα. Είναι “ΟΚ” να δούμε στις ειδήσεις ένα drone να ανατινάζει 50 ανθρώπους. Και είναι εντάξει σε ένα παιχνίδι να πάρεις όπλο και να κάνεις εθνική εκκαθάριση στο Ανατολικό Ανωποταμιστάν. Αλλά τη στιγμή που εμφανιστεί ένα στήθος, αμέσως θα βγούμε στους δρόμους για να κάψουμε τα παιχνίδια στην πυρά.
Το αστείο της υπόθεσης είναι πως τα περισσότερα visual novels είναι ή για όλες τις ηλικίες ή έχουν 5-6 ερωτικές σκηνές των λίγων λεπτών μέσα σε έναν τίτλο που μπορεί να φτάνει και τις 100 ώρες! Η ρετσινιά βγαίνει από ορισμένα hardcore eroge, τα οποία αποτελούν dating sims ή απλά διαδραστικές σεξουαλικές ιστορίες, πάντα όμως για κοινό άνω των 18. Δυστυχώς, η γενική άγνοια δρα για άλλη μια φορά και μαζί με τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά. Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα για τα visual novels είναι η γλώσσα. Για έναν τίτλο που έχει διάρκεια 30-50 ώρες και που είναι εξ ολοκλήρου κείμενο και ομιλίες, το κόστος μεταγλώττισής του στα αγγλικά είναι αρκετά μεγάλο. Ακόμα και μια μετάφραση στο κείμενο αποτελεί ένα σημαντικό κόστος για τις περισσότερες δημιουργικές ομάδες (που είναι πολλές αλλά αρκετά μικρές), μιας και ένας τέτοιος τίτλος έχει περισσότερο κείμενο απ’ ότι όλη η Mass Effect τριλογία.
Τέλος, η ίδια τους η φύση έρχεται σε αντίθεση με τη μάζα του σημερινού gaming κοινού. Ο μέσος gamer σήμερα δε θέλει να διαβάσει. Θέλει να μπει, να παίξει στα γρήγορα ένα παιχνιδάκι και να το αφήσει. Το βλέπουμε από την επιτυχία τίτλων με μηδενική ιστορία, από τα manuals που πλέον έχουν γίνει δύο σελίδες, από παράπονα των reviewers που γκρινιάζουν γιατί ένας τίτλος έχει πολύ διάλογο, αλλά και από επίσημα στατιστικά εταιριών όπως οι Bioware και Bethesda, που έδειχναν ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων να προσπερνάει τους διαλόγους στα παιχνίδια τους δίχως να τους διαβάσει/ακούσει, απλά και μόνο για να πάει πιο γρήγορα στην επόμενη μάχη.
Προς θεού, δεν είναι όλοι οι gamer έτσι, αλίμονο. Αλλά αποτελούν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ότι αυτών που θα κάτσουν να λιώσουν μια ιστορία και θα επενδύσουν συναισθηματικά επάνω σε έναν τίτλο. Για αυτό έπεσαν τα adventures, για αυτό απλοποιούνται συνεχώς τα RPGs και για αυτό είναι δύσπεπτα τα visual novels. Παρόλα αυτά όμως, αποτελούν μια μοναδική περίπτωση στο gaming. Είναι μια εξαιρετική ματιά στην κουλτούρα ενός λαού ολότελα διαφορετικού από τον δικό μας και για όποιον είναι βιβλιοφάγος ή αγαπάει το gaming -κυρίως για τις βαθιές ιστορίες- είναι ένα από τα τελευταία προπύργια δημιουργικού storytelling.
Δυστυχώς, αν και κυκλοφορούν εκατοντάδες τέτοιοι τίτλοι το χρόνο, πολλοί λίγοι είναι αυτοί που μεταφράζονται για το δυτικό κοινό και οι περισσότεροι γίνονται ανεπίσημα μέσα από fan-subbing groups. Παρόλα αυτά, λίγοι από αυτούς, με περισσότερα στοιχεία gameplay και λιγότερες επιλογές, έχουν καταφέρει να γίνουν γνωστοί και στο δυτικό κοινό και να αγαπηθούν. Τίτλοι όπως οι Professor Layton, Ace Attorney, 999, Virtue’s Last Reward, Hotel Dusk, Pokémon Mystery Dungeon ή και το “A Thousand Years of Dreams” τμήμα του Lost Odyssey, είναι παιχνίδια βαθιά ριζωμένα στη λογική των VNs.
Και ας μη ξεχνάμε πως η μεγάλη άνοδος των anime τα τελευταία χρόνια στο δυτικό κοινό (να’ναι καλά το internet), έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς anime οπαδούς να δουν την αγαπημένη τους ιστορία σε μια μορφή διαδραστικού video game. Με τόσες χιλιάδες προσφορές στην αγορά, ειδικά γιατί είναι ένα είδος που όσο παλιό και αν είναι το παιχνίδι, δεν πειράζει καθόλου τον παίκτη, είναι πραγματικά δύσκολο να ξεχωρίσεις με τι να ασχοληθείς.
Για τη δική σας ευκολία, μαζέψαμε μια λίστα με αυτά που θεωρούμε πως είναι ιδιαιτέρως υψηλής ποιότητας και πως αξίζει να δείτε κάποια στιγμή στη ζωή σας. Για περισσότερους, σας συστήνουμε να επισπευτείτε το εξαιρετικό Visual Novel Database (VNDB), το οποίο έχει λίστα με όλους τους χιλιάδες τίτλους που έχουν κυκλοφορήσει, βαθμολογίες, πληροφορίες, κατηγορίες και ό,τι άλλο μπορείτε να ζητήσετε.
- Clannad και Kannon – Κλάμα. Πολύ κλάμα. Δραματικές αισθηματικές ιστορίες σε καθημερινό setting, με απίστευτο βάθος και γραφή που κάνει πρακτικά αδύνατο να συγκρατήσετε τα ποτάμια δακρύων.
- Ever 17: The Out of Infinity – Μια φαινομενικά χαλαρή ιστορία που μετατρέπεται σε εφιάλτη, με τους χαρακτήρες παγιδευμένους σε ένα υποβρύχιο πάρκο αναψυχής.
- Fate/ Stay Night – άντε να το περιγράψεις αυτό. Fantasy, στη σύγχρονη εποχή, με πολλά στοιχεία δράσης αλλά και διάσπαρτα τμήματα μυστηρίου, μυστικισμού, sci-fi, romance και εγκατάλειψης. Ξεχάστε τη περιγραφή και απλά παίξτε το.
- G-Senjou no Maou – Το Death Note των VNs, το magnum opus των detective mysteries. Απλά συγκλονιστικό και για εμάς, το καλύτερο της λίστας.
- Higurashi: When they Cry – ένα ακόμα βαθύ μυστήριο, με πολλές ανατροπές, δολοπλοκίες και φόνους.
- Kara no Shojo – Ένα ακόμα παιχνίδι μυστηρίου, με πολύ σκληρές σκηνές και περιεχόμενο αλλά και εξαιρετική ανάπτυξη χαρακτήρων και σεναρίου.
- Kira Kira – Η γλυκιά ιστορία μιας σχολικής μπάντας και το ταξίδι τους προς την επιτυχία. όλοι όσοι ασχολήθηκαν με τη μουσική στο σχολείο, απλά δεν πρέπει να το χάσουν.
- Little Busters! – ένα από τα πιο γλυκά και ανάλαφρα romance novels στην αγορά. Το anime του γνώρισε πρόσφατα πολύ μεγάλη επιτυχία.
- Muv Luv Alternative – Sequel του συμπαθητικού Muv Luv, κατάφερε να χτυπήσει κόκκινο σε όλα τα σημεία και να συγκλονίσει τους παίχτες με την υπέροχη ιστορία του.
- Sakura Wars – Ένα από τα πιο επιτυχημένα VNs όλων των εποχών, τίτλος που μαζί με το Machi, κατέχουν μόνιμες θέσεις στο top 20 καλύτερων τίτλων για κάθε Ιάπωνα.
- Steins; Gate – Μια από τις πιο μπερδεμένες περιπέτειες με time travelling που μπορείτε να φανταστείτε. Τύφλα να έχει το Tardis και ο Doctor.
- Umineko no Naku Koro ni – Ένα από τα καλύτερα horror novels στην αγορά. Θα παγώσει το αίμα σας.
