Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται.
Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις παιχνιδιών που ξεχωρίζουν με έναν τρόπο παράδοξο, σχεδόν ρομαντικό. Απέχουν αρκετά από την τελειότητα, έχουν τα προβλήματά τους εδώ κι εκεί, δεν τα κάνουν όλα σωστά και δεν αποκτούν ποτέ θρυλική φήμη στη βιομηχανία. Ταυτόχρονα, κάνουν τόσα, ώστε στο μέλλον να κάθονται ένα ραφάκι οριακά κάτω από τα προαναφερθέντα θρυλικά παιχνίδια, από τα απόλυτα «δεκάρια» μιας τεράστιας βιβλιοθήκης. Και αλλάζουν από μόνα τους, έστω και λίγο, την πορεία του είδους από το σημείο της κυκλοφορίας τους και έπειτα. Το Subnautica της Unknown Worlds είναι η νεότερη προσθήκη στο ξεχωριστό αυτό «ραφάκι», και το survival genre δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο στα μάτια μας, για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω.
Αρχικά, ας αναφέρουμε ότι στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για μια «επανάσταση» στο survival είδος, χωρίς το ίδιο το παιχνίδι να κάνει πολλά πραγματικά καινούρια πράγματα. Καταφέρνει ωστόσο, ίσως για πρώτη φορά, να συνδυάσει αρμονικά όλους αυτούς τους μηχανισμούς που έχουμε ξαναδεί τόσες φορές, απλοποιώντας τους ταυτόχρονα ώστε να προωθούν τους στόχους που έχουν ορίσει οι δημιουργοί χωρίς να γίνονται βάρος στην πλάτη του παίκτη. Πολλά παιχνίδια της κατηγορίας έχουν το πλάτος ενός ωκεανού και το βάθος λακούβας σε ελληνικό επαρχιακό δρόμο. Το Subnautica όμως έχει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, το πλάτος και το βάθος, την αγριότητα και την ομορφιά ενός ωκεανού. Έχουμε να κάνουμε με επιτυχημένες σχεδιαστικές επιλογές, πολλές μικρές «νίκες» των δημιουργών οι οποίες δίνουν μια απολαυστική συνοχή στο όλο εγχείρημα.
Οι παίκτες παίρνουν τον ρόλο του απρόσωπου πρωταγωνιστή, το διαστημόπλοιο του οποίου, το Aurora, παθαίνει σοβαρή βλάβη και πέφτει σε έναν εξωγήινο πλανήτη καλυμμένο με ωκεανούς. Όταν ο παίκτης εξέρχεται για πρώτη φορά από το Lifepod του, που επιπλέει λίγο μακριά από τα φλεγόμενα συντρίμμια του τεράστιου Aurora, έχει μια αίσθηση που ο γράφων έζησε τελευταία φορά στην πρώτη έξοδο από το Vault του Fallout 3. Το σενάριο από εκείνο το σημείο και έπειτα, χωρίς ποτέ να προστάζει άμεσα τον παίκτη, αφήνει αρκετά ίχνη εδώ κι εκεί ώστε να του δίνει μια γενική ιδέα και κατεύθυνση. Τα ίχνη αυτά είναι, χωρίς να δώσουμε spoilers, ως επί το πλείστον μηνύματα που δεχόμαστε στο ράδιο του Lifepod για πιθανούς επιζώντες της πτώσης του Aurora, αλλά και διάσπαρτα Datapads που επεκτείνουν το lore και οικοδομούν σιγά σιγά την sci-fi ατμόσφαιρα.
Υπάρχουν επίσης σεναριακές στιγμές οι οποίες ξεχωρίζουν και προσθέτουν το λιθαράκι τους στην ευχάριστη αυτή έκπληξη που αποτελεί η ιστορία του Subnautica. Το αμέσως επόμενο και ίσως σημαντικότερο, επίτευγμα του Subnautica, είναι η θριαμβευτική επιστροφή της χαράς της εξερεύνησης στο survival είδος, και ένα από τα καλύτερα παραδείγματα επιτυχημένου sandbox. Ωθεί τον παίκτη να θέτει τους δικούς του στόχους, χωρίς ποτέ να τον αναγκάζει ή να τον σπρώχνει βίαια προς ορισμένη κατεύθυνση, και αυτό είναι ευλογία όταν έχουμε να κάνουμε με έναν κόσμο όπως ο βυθός του Subnautica.
Η πρώτη βουτιά αποκαλύπτει έναν μαγευτικό, απέραντο κόσμο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεμάτο χρώματα και συγκλονιστική ποικιλομορφία, και τόσο καλά συνειδητοποιημένο που δίνει την εντύπωση ότι είναι ανεξάρτητος. Ένα οικοσύστημα που υπάρχει και χωρίς τον παίκτη, που είναι απλά ένας μοναχικός επισκέπτης σε έναν εξωγήινο, πανέμορφο και συχνά τρομακτικό πλανήτη. Η γενικότερη απεικόνιση του βυθού, τόσο οπτικά όσο και ακουστικά, είναι από τις πλέον μοναδικές εμπειρίες στον χώρο των βιντεοπαιχνιδιών. Το Lifepod / καταφύγιο που ξεκινά ο παίκτης βρίσκεται σε σχετικά ρηχά νερά, φιλόξενα και ζεστά, γεμάτα κοπάδια ψαριών, πολύχρωμους ύφαλους και φύκια που εγκλωβίζουν τις αχτίδες φωτός που διαπερνούν, ιδανικά για να εγκλιματιστούμε στο νέο περιβάλλον.
Φυσικά, σύντομα θα χρειαστεί να κινηθούμε και πιο μακριά, όπου και αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο ο βυθός, αχανής και απόκοσμος, πάντα όμορφος και πολύ συχνά τρομακτικός. Σημεία που το φως δεν φτάνει, ναυάγια και απομεινάρια του Aurora έτοιμα για εξερεύνηση, υποθαλάσσια ηφαίστεια, σπηλιές, κοραλλιογενείς ύφαλοι, μυστηριώδεις κατασκευές στον πάτο του βυθού. Αλλά και ήχοι του βυθού, μυστηριώδη πλάσματα που άλλοτε καλούν τον παίκτη να τα ακολουθήσει και άλλοτε τον κυνηγούν.
Γιγάντιες μορφές που φαίνονται να κινούνται στο βάθος και με ένα βρυχηθμό μας στέλνουν με γοργούς ρυθμούς στη βάση μας για τσάι και προδέρμ. Ξυπνά ενστικτώδη αισθήματα, και όταν μιλάμε για τρομακτικό βυθό, μιλάμε για τρόμο βγαλμένο από τα καλύτερα horror παιχνίδια, που λούζει τον παίκτη με κρύο ιδρώτα. Αλλά ποτέ δεν είναι και μονόπλευρη εμπειρία. Ενώ για παράδειγμα τη νύχτα η εξερεύνηση θυμίζει… Amnesia, ταυτόχρονα ορισμένα σημεία, ύφαλλοι και φυτά γεμίζουν με χρώματα που φωτίζουν τον βυθό. Διάφορα οικοσυστήματα υπάρχουν διάσπαρτα στον βυθό, η ανακάλυψη και εξερεύνηση των οποίων -ξεπερνώντας το φόβο του αγνώστου- είναι από τις πιο συναρπαστικές εμπειρίες που έχει να προσφέρει το παιχνίδι.
Επίσης, μια απρόσμενη μα άκρως ευχάριστη έκπληξη είναι η μουσική, η οποία φαίνεται ότι ρίσκαρε και καταφέρνει εν τέλει να ξεχωρίζει, με sci-fi πινελιές και upbeat ρυθμούς χωρίς να βρίσκεται εκτός κλίματος. Ενώ υπάρχει, λοιπόν, φυσικά το αναμενόμενο κυνήγι φαγητού και νερού, αυτό υλοποιείται με τρόπο που δεν κουράζει τον παίκτη όσο στα περισσότερα survival παιχνίδια, κυρίως διότι τα ψάρια του βυθού καλύπτουν αυτές τις ανάγκες, ενώ στην πορεία οι ανάγκες αυτές παρακάμπτονται ορθά με νέες τεχνολογίες ώστε να μπορούμε να επικεντρωθούμε σε πιο σημαντικά πράγματα. Το ίδιο ισχύει όμως και για το crafting, το οποίο απλοποιείται μέσω του Fabricator, ενός εξελιγμένου «3D εκτυπωτή», ο οποίος φτιάχνει τα περισσότερα βασικά αντικείμενα όταν του δίνουμε τα βασικά υλικά που έχουμε συλλέξει.
Η ποικιλία πάντως στα gadgets, τον εξοπλισμό, τα οχήματα αλλά και το χτίσιμο της βάσης (ή βάσεων) είναι από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του Subnautica. Λεπτομερές, εθιστικό και εντελώς ελεύθερο base building, με υπέροχες λεπτομέρειες που συχνά κλέβουν την παράσταση (και τον χρόνο μας), καταφέρνει να κάνει διασκεδαστικές και τις πιο απλές στιγμές, ακόμη και αυτή της απλής επιλογής του σημείου που θα γίνει η γωνία μας στο βυθό. Ένα παράθυρο σε έναν τοίχο ρίχνει την ακεραιότητα της βάσης μας και μπορεί να αρχίσει να μπάζει νερό, αλλά θέλουμε πολύ την θέα στο τεράστιο «λιβάδι» με τα ψηλά φύκια μπροστά από το παρκαρισμένο υποβρύχιό μας, οπότε θα βάλουμε ενίσχυση σε άλλη μεριά του τοίχου ή θα χτίσουμε τη βάση σε μικρότερο βάθος. Η στιγμή που ναυπηγούμε το πρώτο υποβρύχιο για παράδειγμα, και κάνουμε την πρώτη αναγνωριστική βόλτα στο εσωτερικό του, είναι μια εμπειρία που πρέπει να ζήσει κανείς για να καταλάβει.
Το Subnautica πετυχαίνει και κάτι άλλο, που γιγαντώνεται από το πολύ πρόσφατο, λασπωμένο ιστορικό του μέσου: είναι ένα αγνό Παιχνίδι. Παιχνίδι με όλη τη σημασία της λέξης, ειλικρινές προς τον παίκτη και «καθαρό». Δεν κρύβει εσωτερικά καταστήματα με φωτεινές επιγραφές, δεν ζητά από τον παίκτη να είναι εκεί κάθε μέρα, να κάνει login και να παίρνει πακέτα, τυχερές σακούλες, κουτιά, σεντούκια τα οποία θα βγάζουν κόκκινα, κίτρινα και ροζ ανταλλάγματα και κάρτες με νούμερα. Φτιάχνουμε τη βάση μας στον πάτο του βυθού, και αυτή θα μας περιμένει μέχρι όποτε θελήσουμε να επιστρέψουμε. Απαλλάσσει τον παίκτη από οποιαδήποτε έννοια «υποχρέωσης» προς αυτό, και για αυτό φροντίζει μέχρι το μέσο της διάρκειάς του να έχει περιορίσει αισθητά το grinding για μικρά άχρηστα πράγματα.
Το grinding από μόνο του δεν προχωρά καθόλου το όλο εγχείρημα, το κρατά απλά να επιπλέει ακυβέρνητο. Αν ο ίδιος ο παίκτης δεν φυσήξει αέρα στα πανιά του για να προχωρήσει, αν δεν το πάρει απόφαση να βγει έξω από το comfort zone του, και να δει τι έχει να προσφέρει ο βυθός, θα μείνει να κολυμπά στα ρηχά νερά. Έχει κάτι συγκεκριμένο να πει και να δώσει, και για αυτό έχει αρχή, μέση και τέλος σαν παιχνίδι. Ο παίκτης φτιάχνει την ιστορία του, βάζει τους στόχους του, και όλοι οι μηχανισμοί ενώνονται για αυτό το σκοπό. «Ήρθε η ώρα. Σήμερα μόλις ξημερώσει (γιατί νύχτα αποκλείεται) θα έχω έτοιμο τον εξοπλισμό και το υποβρύχιο, δεν χάνω χρόνο και ξεκινάω να πάω πίσω από τον ύφαλο στα ανοιχτά, βόρεια του Aurora, και να κατέβω στα 300 μέτρα που κάτι φαινόταν την προηγούμενη φορά που πέρασα, σαν συντρίμμια, κατασκευή, δεν είμαι σίγουρος. Ελπίζω πάντως αυτό που άκουσα να μην ήταν Leviathan…».
Φυσικά, το παιχνίδι δίνει τα εργαλεία στον παίκτη για να αντιμετωπίσει τους φόβους του, και τον ανταμείβει για αυτό, σιγουρεύοντας όμως ότι δεν θα καταλήξει σε κανένα σημείο ο… Ράμπο των ωκεανών. Το μεγαλείο της θάλασσας δεν είναι κάτι που θα δαμάσει ποτέ ο παίκτης, ακόμη και προς το τέλος του παιχνιδιού, μόνο θα το μαθαίνει και θα το σέβεται. Το μόνο σχετικά σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε πηγάζει από την εντελώς ελεύθερη φύση του παιχνιδιού: η έμφαση στην εξερεύνηση για την πρόοδο του σεναρίου και του παίκτη, σημαίνει ότι υπάρχουν στιγμές που δεν ξέραμε πού να κατευθυνθούμε και τι να κάνουμε για να βρούμε εξοπλισμούς απαραίτητους για τη συνέχεια, αφού τα blueprints βρίσκονται συχνά σε ναυάγια και συντρίμμια του Aurora, που μπορούν να περάσουν απαρατήρητα. Επίσης, αφήνει μια όρεξη για multiplayer εμπειρίες οι οποίες δεν υπάρχουν, αλλά πιθανότατα αυτό και να λειτουργεί προς όφελος του παιχνιδιού. Δεν παύουμε, παρόλα αυτά, να φανταζόμαστε πώς θα ήταν η πλοήγηση του υποβρυχίου σε επικίνδυνα νερά παρέα με το πλήρωμά μας.
Φυσικά υπάρχουν και ορισμένα πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν, και κάποια τεχνικά προβλήματα να αποφευχθούν, τα οποία όμως δεν καταστρέφουν την εμπειρία. Λείπουν για παράδειγμα κάποια καιρικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να δώσουν ποικιλία, και κάποια μικρά τεχνικά προβλήματα και έντονο pop-in που χαλάει ορισμένες ατμοσφαιρικές στιγμές. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι είναι και μια ηχηρή νίκη για το μοντέλο Early Access, από το οποίο προέρχεται το παιχνίδι. Μια μόδα που έχει αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι τα τελευταία χρόνια, με πολλά παιχνίδια να μένουν για τεράστια διαστήματα ανολοκλήρωτα και μετέωρα σε μια… limbo.
Το Subnautica είναι ένα από «εκείνα» τα παιχνίδια. Δεν είναι τέλειο, αλλά όταν και αν κάποτε έρθει το τέλειο survival παιχνίδι, θα κοιτάξουμε πίσω σε αυτό ως το παιχνίδι που έβαλε τις βάσεις και έδειξε το δρόμο. Θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για καλύτερο survival παιχνίδι μέχρι σήμερα, ενώ αποτελεί ήδη μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις της φετινής σεζόν. Το σίγουρο είναι ότι στην προκειμένη περίπτωση, ακόμη και αυτοί που δεν συμπαθούν το genre, αξίζει να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να βουτήξουν έστω και για λίγο στο βυθό του Subnautica.
