Το Clair Obscur: Expedition 33 μάς έπιασε εξαπίνης. Όχι επειδή περιμέναμε κάποια μετριότητα ή ένα παιχνίδι που ακολουθεί την πεπατημένη. Τουναντίον, η έως τώρα προώθηση του παιχνιδιού έδειχνε μία -το λιγότερο- ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί την πρώτη προσπάθεια της γαλλικής Sandfall Interactive αλλά και τις συγκρατημένες δηλώσεις των ίδιων, που επαναλάμβαναν αρκετές φορές ότι είναι μόλις τριάντα άτομα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μία φιλόδοξη παραγωγή, μας ώθησαν κι εμάς στο να έχουμε ένα, ας πούμε, μικρό καλάθι.
Τελικά και οι ίδιοι οι δημιουργοί αποδείχθηκαν εντελώς μετριόφρονες και εμείς δεν περιμέναμε ότι θα πιάναμε στα χέρια μας ένα από τα καλύτερα “JRPG” των τελευταίων ετών.
Το σενάριο θέτει τις βάσεις για την έντονη ιστορία του ήδη από τα πρώτα λεπτά. Βρισκόμαστε στη Lumiere όπου παίρνουμε τον ρόλο του Gustave, που μαζί με την προστατευόμενή του, τη Maelle, πηγαίνουν προς την προβλήτα της πόλης για να παρακολουθήσουν το λεγόμενο “Gommage”. Σύντομα θα γίνουμε μάρτυρες ενός τραγικού συμβάντος, αναμενόμενο για τους κατοίκους της Lumiere.
Σε αυτόν τον κόσμο, μία τεράστια οντότητα, η Ζωγράφος (Paintress) βρίσκεται στην άλλη πλευρά της θάλασσας, η οποία κάθε χρόνο σβήνει και ξαναγράφει έναν μικρότερο αριθμό πάνω σε έναν θεόρατο μονόλιθο. Όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται ηλικιακά πάνω από αυτόν τον αριθμό απλά εξαφανίζονται. Όπως μαρτυρά και ο τίτλος του παιχνιδιού, βρισκόμαστε σε αυτό το χρονικό σημείο όπου ο αριθμός έχει φτάσει στο 33, κάτι που σημαίνει ότι πλέον στην Lumiere υπάρχουν μόνο άνθρωποι που είναι 33 χρονών και νεότεροι.
Η εισαγωγή μάς βρίσκει ακριβώς στο σημείο όπου η Ζωγράφος σβήνει το 34 και αναγράφει το 33, όπου εμείς παρακολουθούμε μαζί με τον Gustave αυτήν την αναπόφευκτη τραγική επίπτωση που φέρνει αυτή η πράξη. Η διαδικασία του Gommage έχει πλέον πάρει διαστάσεις ιεροτελεστίας για τους κατοίκους, μάλιστα σε σημείο που θα μπορούσε να πει κανείς ότι το γιορτάζουν με θρησκευτική ευλάβεια και έντονη στωικότητα. Οι κάτοικοι της Lumiere το αναμένουν και έχουν αποδεχθεί τη ματαιότητα αυτής της κατάστασης.
Η θεματική της απώλειας αγαπημένων προσώπων είναι κάτι που μεταχειρίζεται με αμεσότητα η Sandfall Interactive, δίχως μελοδραματισμούς, όσο κι αν η σεναριακή βάση θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει σε τέτοια μονοπάτια. Αποφεύγοντας δακρύβρεχτες καταστάσεις, βλέπει αυτό το θέμα με ειλικρίνεια και άνευ “φθηνών” συναισθηματικών εκμαιεύσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εισαγωγή, όπου η αναπόφευκτη απώλεια που θα αντικρίσει ο Gustave επιτυγχάνεται δίχως υπερβολές, αποτελώντας εν τέλει μία από τις πιο συναισθηματικά φορτισμένες εισαγωγές που έχουμε δει σε παιχνίδι.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα μάθουμε για τα Expeditions, ειδικές αποστολές δηλαδή που γίνονται εκτός του προστατευτικού θόλου της Lumiere και προς την ήπειρο που βρίσκεται στην απέναντι όχθη της θάλασσας με βασικό ζητούμενο την εξολόθρευση της Ζωγράφου και τον τερματισμό του Gommage. Όπως μαθαίνουμε βέβαια, αυτές οι αποστολές γίνονται εδώ και δεκαετίες και ποτέ καμία ομάδα δεν κατάφερε να επιστρέψει για να μεταφέρει τι αντίκρισε.
Αυτές οι αποστολές φέρουν την ύστατη ελπίδα για την αλλαγή του θανατηφόρου καθεστώτος, παρόλο που είναι σχεδόν μαθηματικά βέβαιο ότι θα αποτύχουν. Μαζί με τον Gustave και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, μαθαίνουμε και εμείς οι ίδιοι τι κίνδυνοι και ποια πλάσματα υπάρχουν στην απέναντι όχθη της Lumiere. Δεδομένου ότι όλες αυτές οι ανακαλύψεις / αποκαλύψεις αποτελούν κομμάτι της εμπειρίας, θα αποφύγουμε, κατά το δυνατόν, διάφορες λεπτομέρειες.
Θα πρέπει να πούμε όμως ότι το σενάριο και η γραφή είναι από τα σημαντικότερα κομμάτια της εμπειρίας. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των Gustave, της Sciel, της Lune και της Maelle (καθώς και ορισμένων άλλων ατόμων που θα προστεθούν αργότερα) αναπτύσσονται με φυσικότητα, δημιουργώντας έντονο δέσιμο με τον παίκτη. Οι διάλογοι αποφεύγουν τις φλυαρίες και κάθε χαρακτήρας φέρει το δικό του βάθος ως προσωπικότητα ενώ όλοι είναι, με τον δικό τους τρόπο, συμπαθείς, χωρίς να ζορίζουν προς αυτό, όπως για παράδειγμα η Lune, επικεντρωμένη στον βασικό στόχο της αποστολής τους, σε βαθμό που μπορεί να την κάνει να φαίνεται κάπως “ψυχρή” στην αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων.
Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο Gustave, μία ήπια δύναμη, που δίνει με τον δικό του τρόπο την ελπίδα στην ομάδα και καταφέρνει να την εμψυχώσει. Μέσα από τις περίπου 60-70 ώρες ενασχόλησης, το Clair Obscur καταφέρνει με αφοπλιστικό τρόπο να μας κάνει να αγαπήσουμε αυτούς τους χαρακτήρες με τρόπο που δεν συναντάμε εύκολα στο μέσο των βιντεοπαιχνιδιών.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι παρά το δραματικό υπόβαθρο που δηλώνει συνεχώς το παρόν, η Sandfall Interactive συχνά βρίσκει τρόπους να εισάγει δόσεις χιούμορ, ελαφραίνοντας εύστοχα τις καταστάσεις. Το τελευταίο το καταφέρνει κυρίως με την εισαγωγή ορισμένων ιδιόρρυθμων πλασμάτων που κατοικούν στην ήπειρο, με εντελώς εκκεντρικές προσωπικότητες και ατάκες που διαρκώς μπορούν να προκαλέσουν από μειδίαμα έως και αυθόρμητο γέλιο.
Κάπου εδώ, θα πρέπει να αναφέρουμε ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που δίνει ξεχωριστή αξία στο όλο πόνημα. Αποφεύγοντας (στερεο)τυπικά αρχέτυπα ειδών, όπως sci-fi, fantasy, steampunk κ.λπ. το Clair Obscur μάς ταξιδεύει σε έναν εντελώς φρέσκο κόσμο, άνευ εύκολης κατηγοριοποίησης. Οπτικά ο κόσμος του παιχνιδιού δημιουργεί συχνά την εντύπωση ότι βρισκόμαστε σε κάποιο όνειρο.
Συντρίμμια που αιωρούνται στον αέρα, κατεστραμμένοι δρόμοι και χτίσματα που φαίνεται σαν να έχουν παγώσει κατά τη διάρκεια μίας έκρηξης, ένας Πύργος του Άιφελ που δείχνει σαν να βρίσκεται σε μία αιώνια κατάσταση “λιωσίματος”, περίεργοι σχηματισμοί στο έδαφος και στους βράχους, αλλοπρόσαλλοι χρωματισμοί, απόκοσμα τέρατα και λοιπά στοιχεία συνθέτουν έναν μεταφυσικό αλλά και πανέμορφο κόσμο.
Η δομή της περιπέτειας επίσης είναι υποδειγματικά δοσμένη. Παρόλο που μας εισάγει σε ένα εντελώς νέο κόσμο, το Clair Obscur αποφεύγει μία μακρά εισαγωγή, καταφέρνοντας με λακωνικό αλλά και επαρκή τρόπο να μας εντάξει στο κλίμα αυτού του κόσμου και να μας δώσει τον πλήρη έλεγχο του gameplay σε λιγότερο από μισή ώρα.
Όσον αφορά το ίδιο το μυστήριο της κατάστασης του κόσμου των προθέσεων της Ζωγράφου και λοιπά ερωτήματα, θα μπορούσαν εύκολα να πέσουν στην παγίδα αυθαίρετων και έωλων εξηγήσεων που να μην είναι σε θέση να καλύψουν τον παίκτη. Εντούτοις, η Sandfall Interactive ήξερε πολύ καλά τι ήθελε να πει με την ιστορία της, ανταμείβοντάς μας πλήρως για τις δεκάδες ώρες ενασχόλησης.
Επιστρέφοντας στα της δομής του κόσμου, αν και στην αρχή η απουσία οποιουδήποτε παραδοσιακού quest log μπορεί να ξενίσει, τελικά αποδεικνύεται ως μία έξυπνη επιλογή. Ο στόχος της αποστολής μας είναι ένας και σημαντικός: Να φτάσουμε στη Ζωγράφο και να βάλουμε ένα τέλος στην “κατάρα” της. Είναι τόσο έντονο αυτό το αίσθημα της αποστολής σε όλους του χαρακτήρες, που οποιεσδήποτε side missions μπορεί να φάνταζαν παράταιρες.
Το παραπάνω δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση το σκέλος της εξερεύνησης. Ο χάρτης βρίσκεται εκεί και μας προσκαλεί να εντοπίσουμε νέες περιοχές. Πάντα όμως ο βασικός μας στόχος είναι ένας και μοναδικός, με τα objectives να μας οδηγούν ολοένα και πιο κοντά στην επίτευξή του.
Ακολουθώντας τις παραδοσιακές καταβολές των JRPGs, η Sandfall Interactive χωρίζει τον κόσμο του παιχνιδιού σε επιμέρους επίπεδα, στα οποία έχουμε πρόσβαση από τον overworld, όπου κινούμαστε ελεύθερα. Το μέγεθος του overworld είναι σχετικά μεγάλο και ιδιαίτερα πυκνό σε σημεία ενδιαφέροντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο endgame το Clair Obscur σας προσκαλεί να περιφερθείτε για 20-30 ώρες προκειμένου να εξερευνήσετε περαιτέρω, εντοπίζοντας ισχυρότατους εχθρούς, πρότερα απροσπέλαστες περιοχές αλλά και πολλά μυστικά.
Η δουλειά και σε αυτόν τον τομέα είναι υποδειγματική, καθώς ως τα μέσα της περιπέτειας (20-30 ώρες) ακολουθείται μία σχεδόν γραμμική πορεία και έπειτα το παιχνίδι μας αφήνει πλέον να κινηθούμε εντελώς ελεύθερα, “οργώνοντας” τον overworld και ανακαλύπτοντας κάθε πτυχή του, φέρνοντας παράλληλα στα όρια το σύστημα μάχης.
Περνώντας στο αμιγώς gameplay κομμάτι του παιχνιδιού θα μπορούσαμε και πάλι να “δαπανήσουμε” σελίδες ανάλυσης. Αποτελεί άλλον ένα τομέα όπου η γαλλική ομάδα ανάπτυξης, αντλεί σαφέστατη έμπνευση από τα JRPGs, προσδίδοντας παράλληλα την προσωπική της σφραγίδα. Το party μας μπορεί να έχει τρία ενεργά μέλη για τις μάχες, όπου ακολουθείται η γνώριμη turn-based λογική του είδους. Ο βασικός τομέας όπου κάνει τη διαφορά είναι στο πόσο ενεργή συμμετοχή πρέπει να έχει ο παίκτης.
Παρότι είναι κάτι που έχουμε ξαναδεί σε παιχνίδια του είδους, όπως στο Lost Odyssey, εδώ η έμφαση είναι τόσο μεγάλη που τελικά φέρνει κάτι νέο στο είδος. Στο επιθετικό κομμάτι η υπόθεση είναι αρκετά απλή. Ως άλλο QTE, ανάλογα την επίθεση που επιλέγουμε πρέπει να πατάμε το κουμπί συγχρονισμένα ώστε η επίθεση να γίνει ισχυρότερη, κάτι που στο 95% θα το πετυχαίνετε. Η κατάσταση αλλάζει άρδην στην άμυνα, όπου μπορείτε είτε να κάνετε dodge είτε το αρκετά πιο δύσκολο parry, το οποίο όχι μόνο μηδενίζει το εχθρικό damage, αλλά και επιτρέπει στον χαρακτήρα μας να κάνει μία ισχυρή αντεπίθεση (εάν και εφόσον κάνουμε parry σε όλες τις επιθέσεις του γύρου του, που μπορεί να φτάνουν και τις 10).
Στο normal επίπεδο δυσκολίας, το parry / dodge δεν απαιτείται για όλες τις επιθέσεις προκειμένου να επιβιώσετε, αλλά είναι μία τακτική που σίγουρα δεν είναι και εντελώς προαιρετική. Το parry / dodge αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δράσης και ένας μηχανισμός που τελικά λειτουργεί υπέρ της εμπειρίας και της ιδιαιτερότητας που έρχεται να φέρει το Clair Obscur.
Αν και στην αρχή μπορεί να φαίνεται κάπως άδικο, η εκτενέστερη ενασχόληση δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εχθρών δίνει συγκεκριμένες οπτικοακουστικές ενδείξεις για το πότε να πατήσουμε το κουμπί της άμυνας. Με αυτόν τον αμυντικό μηχανισμό το Clair Obscur μάς κρατάει διαρκώς σε εγρήγορση, απαιτεί την ενεργή συμμετοχή μας (πέρα από την επιλογή των abilities), επιβραβεύει το σωστό διάβασμα των εχθρών και πετυχαίνει επίσης και στην απεικόνιση εντυπωσιακών συγκρούσεων σε οπτικό επίπεδο.
Βέβαια, τα parry / dodge δεν έρχονται να αναιρέσουν την ανάπτυξη των χαρακτήρων και το βάθος των builds τους. Κάθε ένας από τους χαρακτήρες έχει το δικό τους εντελώς ξεχωριστό skill tree, που περιέχει περίπου 20 μοναδικά active abilities (μπορούμε να έχουμε ενεργά στη μάχη έξι από αυτά) ενώ επίσης κάθε χαρακτήρας έρχεται με τους δικούς του μηχανισμούς.
Η Lune “απορροφάει” το στοιχείο της μαγείας που χρησιμοποιεί (φωτιά, νερό, γη, ηλεκτρισμός) έχοντας τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει μετέπειτα αυτά τα στοιχεία για ισχυρότερες χρήσεις των abilities της. Η Sciel μπορεί να ενεργοποιεί συγκεκριμένες κάρτες που τις δίνουν εξτρά μπόνους σε μεταγενέστερες επιθέσεις, ενώ η Maelle μπορεί να αλλάζει stances με κάθε abilities παραλλάσσοντας έτσι την ισχύ των επόμενων. Ανάλογα και οι υπόλοιποι χαρακτήρες που θα βρείτε έρχονται με τις δικές τους ιδιαιτερότητες, αδυναμίες και προτερήματα, προσθέτοντας σημαντικούς πόντους στην ποικιλομορφία του στησίματος του party.
Σημαντική δουλειά έχει γίνει και στον εξοπλισμό, όπου εκτός από την τεράστια ποικιλία σε οπλισμό (κάθε ένα με τον δικό του σχεδιασμό και bonus για τα abilities) το παιχνίδι συμπεριλαμβάνει δεκάδες pictos, αντικείμενα δηλαδή που μπορείτε να κάνετε equip (έως τρία σε κάθε χαρακτήρα) και δίνουν σημαντικότατα βοηθήματα. Αποφεύγοντας σχεδόν ανεπαίσθητα μπόνους που βλέπουμε σε άλλα RPGs (π.χ. +2,1% εξτρά damage) εδώ τα pictos προσφέρουν ουσιαστικά bonus (π.χ. +25% damage στο parry, auto revive όταν πέφτει ένας χαρακτήρας και πολλά άλλα).
Οι συνδυασμοί αυτών των βοηθημάτων δείχνουν να μην έχουν τελειωμό, επιτρέποντας την εντρύφηση στα builds για τη δημιουργία ισχυρότατων parties ανάλογα και με τον τρόπο παιξίματος του καθενός. Το σύστημα μάχης ολοκληρώνει η τεράστια ποικιλία από απλούς εχθρούς και bosses, όλα εκ των οποίων έρχονται με τις δικές τους κινήσεις και επίπεδα πρόκλησης αλλά και ευφάνταστο σχεδιασμό.
Παρότι στην κεντρική πορεία η πρόκληση είναι βατή, για όσους θέλουν να φέρουν στα άκρα το σύστημα μάχης, τόσο από άποψη αντανακλαστικών όσο και από θέμα builds, υπάρχουν πολλές δευτερεύουσες περιοχές όπου πλέον το σύστημα μάχης δείχνει τα “δόντια” του.
Και σε επίπεδο οπτικοποίησης η Sandfall Interactive έδωσε σημασία στις μάχες, προσφέροντας όμορφα οπτικά εφέ και προσεγμένη κίνηση στην κάμερα, που σε συνδυασμό με το active στοιχείο που προαναφέραμε οδηγεί σε εντυπωσιακές συγκρούσεις. Μιλώντας για τον οπτικό τομέα, το Clair Obscur μεταφέρει ένα πανέμορφο αποτέλεσμα, με τεράστια ποικιλομορφία στις περιοχές, όπου πάντοτε υπάρχει το στοιχείο του σουρεάλ. Από την αρχή έως το τέλος της ογκώδους περιπέτειας δεν σταματάνε να έρχονται ξεχωριστά περιβάλλοντα, που συχνά προσφέρουν εντυπωσιακά σκηνικά.
Το ποιοτικότατο σύνολο κλείνει κάτι περισσότερο από άψογα ο τομέας της μουσικής, προσφέροντας ένα -το λιγότερο- υπέροχο soundtrack. Τα ακούσματα δεν θα μπορούσαν να είναι ιδανικότερα για κάθε περίσταση, από το μελαγχολικό κεντρικό θέμα με τα γαλλικά φωνητικά, στα έντονα ακούσματα για τις μάχες (διαφορετικά ανάλογα με την περίσταση και το ύφος της μάχης) ή τις πιο απαλές συνοδείες όταν περιφερόμαστε στους χάρτες – πάντα ανάλογα με τη φύση του περιβάλλοντος.
Η πλειοψηφία των κομματιών δεν αρκείται απλώς ως ένα μουσικό “χαλί”, αλλά κάλλιστα θα μπορούσαν να ακουστούν και εκτός παιχνιδιού. Αναμφίβολα, το soundtrack διαδραματίζει καίριο ρόλο στη δημιουργία ξεχωριστής ταυτότητας του Clair Obscur και εξυψώνει στον μέγιστο βαθμό κάθε συναισθηματικά φορτισμένη σκηνή. Τον τομέα του ήχου συμπληρώνουν τα καλοκουρδισμένα ηχητικά εφέ αλλά και -κυριότερα- η επαγγελματικότητα των ηθοποιών, που δίνει πνοή στους χαρακτήρες και βαρύτητα στους καλογραμμένους διαλόγους.
Φτάνοντας στο τέλος (θα μπορούσαν να γραφούν πολλά περισσότερα), καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ένα γαλλικό στούντιο καταφέρνει να προσφέρει ένα από τα καλύτερα JRPGs των τελευταίων ετών. Ίσως να μην είναι και το πιο δόκιμο να αναφέρεται ως “JRPG”, αλλά η αλήθεια είναι ότι η αγάπη της Sandfall Interactive για το συγκεκριμένο είδος είναι έκδηλη, πατώντας γερά στους βασικούς κανόνες του είδους, βάζοντας τη δική της πινελιά στο σύστημα μάχης και εμποτίζοντας το χτίσιμο του κόσμου και των χαρακτήρων μέσα από τη δική της κουλτούρα.
Ακόμα σημαντικότερα, το Clair Obscur: Expedition 33 είναι σε θέση να δημιουργήσει έντονα συναισθήματα τόσο για τη μοίρα των ίδιων των χαρακτήρων όσο και για τις δύσκολες θεματικές που καταπιάνεται, με βασικότερη αυτήν της απώλειας (σε δεύτερο επίπεδο και με άλλα θέματα, τα οποία όμως μπαίνουν πλέον για τα καλά σε μονοπάτια spoilers). Ευελπιστούμε το Clair Obscur να θέτει τις βάσεις για ένα μακρύ μέλλον στο είδος από τη Sandfall Interactive και -γιατί όχι- σε μία ανάλογη πορεία και παρακαταθήκη που έχει στα JRPGs ένα άλλο μακρινό στούντιο στην άλλη πλευρά της Ευρασίας.
Το Clair Obscur: Expedition 33 κυκλοφορεί από τις 24/4/25 για PS5, PC και Xbox Series. Το review μας βασίστηκε στην έκδοσή του για το PS5 με review code που λάβαμε από τη Bandai Namco Entertainment Greece.
