Σε μία χρονιά όπου είχαν κυκλοφορήσει τίτλοι όπως οι Sekiro, Resident Evil 2, Star Wars Jedi Fallen Order, The Outer Worlds, Gears 5, Kingdom Hearts 3 και ένα σωρό άλλα μεγάλα και τρανά ονόματα, το Disco Elysium, ένας indie τίτλος από την άγνωστη και νεοσύστατη ZA/UM, έμελλε να σκάσει στο gaming προσκήνιο και να το ταράξει συθέμελα, κατακτώντας πάρα πολλά βραβεία καλύτερου παιχνιδιού και για το 2019, αλλά και γενικότερα για την ιστορία των videogames.
Ραψωδίες και Ομηρικά έπη έχουν ήδη γραφτεί για την ποιότητα του τίτλου, την εντυπωσιακή γραφή του και τις πρωτοποριακές ιδέες του ενώ η ομάδα του GameOver, σε μια από τις πολύ σπάνιες περιπτώσεις καθολικής συμφωνίας, σύσσωμη έχει εκθειάσει το παιχνίδι σε livestreams, best-of, webcasts, διαλείμματα για καφέ, διαστρικές συνομιλίες κ.λπ.
Τι είναι όμως το Disco Elysium; Αν κάποιος σάς έβαζε το μαχαίρι στο λαιμό και σας ανάγκαζε να μπείτε σε αυτή την κάπως ανόητη αλλά και λατρεμένη συζήτηση τοποθέτησης ταμπέλας, τι είδους παιχνίδι θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι αυτό; Πολλοί θα πουν RPG και δεν θα σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Άλλοι θα ορκιστούν στις adventure ρίζες του αλλά και στο “Choose your own story” στυλ ορισμένων εξ αυτών (καθώς πολλαπλές επιλογές, διάδρομοι και λύσεις υπήρχαν σε πολλά παλιά adventures, πολύ πριν εμφανιστεί το interactive movie στυλ της Telltale).
H διελκυστίνδα πάει δεξιά αριστερά δίχως νικητή εδώ και καιρό, πράγμα λογικό, καθώς κατά την γνώμη του γράφοντος ο τίτλος είναι ένα εξαιρετικό κράμα και των δύο ειδών, ένα… “adventurοποιημένο RPG” ή ένα “rpgοποιημένο adventure”. Προσφέρει τεράστια ελευθερία στη ανάπτυξη του χαρακτήρα και στο πώς θα στηθεί, μα ταυτόχρονα βασίζεται σε στυλ έρευνας και questing που θυμίζει έντονα τα adventure των 80s/90s. Από τη μία σκέφτεσαι το Planescape Torment, και από την άλλη το Quest for Glory. Εν τέλει, λίγη σημασία έχει πού θα κάτσει η μπίλια και τι ταμπελίτσα θα θέλει ο καθένας να καρφιτσώσει στο σακάκι του παιχνιδιού, αφού μηδενική ουσία έχει για το ίδιο το παιχνίδι αλλά και για την υψηλή ποιότητά του!
Όταν λοιπόν μετά από περίπου δύο χρόνια και τεράστια εμπορική επιτυχία, πλησίαζε επιτέλους η κυκλοφορία του Disco Elysium The Final Cut στις κονσόλες, δίχως σκέψη αδράξαμε την ευκαιρία για να το τερματίσουμε άλλη μια φορά, δοκιμάζοντας ταυτόχρονα και τις αλλαγές που επιφέρει αυτή η νέα έκδοση, καθώς και το πώς τρέχει σε περιβάλλον κονσόλας.
Και μιας και λόγω εγκληματικής παράληψης review της αρχική έκδοσης, (ρίχνουμε την ευθύνη στον ανάδρομο Ερμή που είχε τσακωθεί με τον Κρόνο), ήρθε η ώρα να μιλήσουμε ενδελεχώς και για το ίδιο το παιχνίδι, αλλά και αφού έχουμε δει και τις δύο εκδόσεις, να αναφέρουμε και τις διαφορές τους αλλά και τα ορισμένα (σοβαρά) προβλήματα της μίας εξ αυτών. Να πούμε εδώ ότι το Disco Elysium The Final Cut έχει ήδη κυκλοφορήσει για PS4, PS5 και Stadia, με τις εκδόσεις για Xbox One, Xbox Series και Switch να αναμένονται μέσα στο έτος.
Ξεκινώντας λοιπόν από το σκηνικό του παιχνιδιού, η ιστορία εξελίσσεται στην παρηκμασμένη πόλη Revachol, μέσα στον κόσμο του Elysium. Πρόκειται για έναν καλοστημένο κόσμο «φανταστικού ρεαλισμού» που θυμίζει ένα αμάλγαμα Γαλλίας και Αμερικής με πολλαπλά στοιχεία των δεκαετιών του 1920, 1950, 1970 και 1980, αλλά με πολλές διαφοροποιήσεις και αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. O χαρακτήρας μας ξεκινάει την περιπέτειά του με πλήρη απώλεια μνήμης, αδιανόητο hangover, τραυματισμένος και εν μέσω ενός διαλυμένου δωματίου ενός μικρού τοπικού μοτέλ.
Ποιος είστε, πο;y είστε και γιατί είστε εκεί, δεν έχετε την παραμικρή ιδέα και ο κόσμος τριγύρω σας όχι μόνο δεν δείχνει ιδιαίτερα διατεθειμένος να σας βοηθήσει, αλλά μάλιστα πολλοί δείχνουν να σας φοβούνται ή/ και να σας αντιπαθούν. Μοναδικός σας σύμμαχος είναι o αστυνόμος Kim Kitsuragi, ο οποίος πιστεύει ότι είσαστε και εσείς αστυνομικός και ότι βρίσκεστε εκεί για να ερευνήσετε μαζί του μία δολοφονία, ή, συγκεκριμένα, ένα πτώμα στην πίσω αυλή του ξενοδοχείου, κρεμασμένο από ένα δέντρο εδώ και πολλές μέρες.
Δίχως να γνωρίζετε κάτι για τον κόσμο τριγύρω σας, η οποιαδήποτε έρευνα ενός τέτοιου εγκλήματος θα είναι Γολγοθάς. Όμως τι άλλο να κάνετε όταν βρίσκεστε σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση όπου κανένας δεν είναι διατεθειμένος να σας μιλήσει ντόμπρα ή να σας πάρει στα σοβαρά; Ξεκινάτε λοιπόν την ιστορία στα τυφλά, με βάρκα την ελπίδα και με στόχο να μάθετε εκ νέου τον κόσμο του Elysium, να ανακαλύψετε τον εαυτό σας αλλά και στην πορεία να λύσετε (ή και όχι) τα μυστήρια που ανοίγονται συνεχώς μπροστά σας.
Βλέπετε, το Disco Elysium The Final Cut όχι μόνο έχει μια εξαίσια γραμμένη νουάρ ιστορία, γεμάτη ανατροπές και εκπλήξεις, αλλά είναι και στημένο σε απίστευτα βαθιά θεμέλια σκηνικού και «λαικής παράδοσης» (lore) που συγκλονίζουν από την λεπτομέρεια που δίνουν στον κόσμο και την ιστορία του Elysium. Ιστορία, θρησκεία, τέχνη, οικογένεια, φιλίες και ένα σωρό σημαντικά και ασήμαντα θέματα δείχνουν να έχουν δεκάδες σελίδες υποστηρικτικού υλικού για την ύφανση του κόσμου.
Για παράδειγμα, ας πιάσουμε την πολιτική, για την οποία η Final Cut έκδοση έχει δώσει πλέον στον παίκτη τη δυνατότητα επιλογής της ιδεολογία που τον εκφράζει, επιλέγοντας ανάμεσα στον κομμουνισμό, φασισμό, μοραλισμό και υπερ-φιλελευθερισμό. Από την αρχική έκδοση το παιχνίδι έδινε τεράστια σημασία στην πολιτική και την ιστορία του κόσμου του Elysium, αλλά πλέον ο παίκτης μπορεί να επιλέξει να πλησιάσει ιδεολογικά μια από τις τέσσερις κεντρικές ιδέες μέσα από πολλές συζητήσεις και σκέψη, ανοίγοντας νέες επιλογές σε διαλόγους αλλά και χάνοντας άλλες.
Το εντυπωσιακό με όλο το στήσιμο της πολιτικής συζήτησης, όμως, δεν είναι απλά ότι υπάρχει αλλά το πώς είναι δοσμένη. Οι τέσσερις αυτές ιδεολογίες έχουν μεν κάποιες κοινές βάσεις με αυτές που ξέρουμε εμείς, αλλά στον κόσμο του παιχνιδιού είναι πολύ διαφορετικά δοσμένες και με εντελώς άλλη ηθική αλλά και ιστορική βάση στήριξης, προσφέροντας ένα αποτέλεσμα που διαφέρει πολύ απ’ ό,τι θα περιμέναμε.
Από την άλλη, το παιχνίδι μαεστρικά παίζει με όλες τις ιδεολογίες και δείχνει ξεκάθαρα γιατί μπορεί να είναι θελκτικές στον πολίτη, αλλά ταυτόχρονα δείχνει και τις τεράστιες αδυναμίες, τα λάθη και τα προβλήματά τους, «ξεμπροστιάζοντάς» τις εντελώς στα μάτια του παίκτη και αφήνοντάς τον να αναλογιστεί σε βάθος τις επιλογές του.
Συνάμα με αυτά, το Disco Elysium The Final Cut περιβάλλεται από ένα πλουσιότατο cast χαρακτήρων, ο ένας πιο αξιομνημόνευτος από τον άλλο χάρη στην πλούσια δουλειά που γίνεται γύρω από την γνωριμία του καθενός από αυτούς, μιας και μπορεί και να μιλάτε ακόμα και για 20 λεπτά πριν μπείτε καν στο ψητό (αν το θέλετε)! Και εδώ ερχόμαστε στην πραγματική ισχύ του παιχνιδιού και της γραφής του: αυτή της τεράστιας ελευθερίας και ποικιλίας που προσφέρει.
Πολλά παιχνίδια έχουν υποσχεθεί στο παρελθόν ότι θα αφήσουν τον παίκτη να εξελίξει τον χαρακτήρα και την ιστορία όπως αυτός επιθυμεί, όμως αυτά που πραγματικά το κατάφεραν σε τέτοιο βαθμό όπως το Disco Elysium, είναι μάλλον μετρημένα στα δάχτυλα των χεριών μας. Έχοντας πλέον τελειώσει το παιχνίδι αρκετές φορές, είμαστε σε θέση να ξέρουμε ότι η «απόλυτη ελευθερία» δεν είναι πραγματικότης, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένες ράγες επάνω στις οποίες θα πρέπει να τρέξει, θέλοντας και μη, η κεντρική ιστορία.
Αυτό όμως θα το λέγαμε απαραίτητο για κάθε παιχνίδι που θέλει να δώσει μια σοβαρή ροή και συνοχή σε μια περιπέτεια. Παρόλα αυτά, το Disco Elysium The Final Cut καταφέρνει να είναι ένα από αυτά τα παιχνίδια όπου οι επιλογές που ανοίγονται μπροστά σας, εμφανίζονται σε κάθε βήμα σας, έχουν πραγματικό αντίκτυπο στην ιστορία και, το κυριότερο, δεν είναι απλά παραλλαγές του πώς να σκοτώσεις έναν αντίπαλο.
Αντιθέτως, το παιχνίδι δεν έχει καθόλου μάχες! Με αυτή και μόνο την πρόταση είμαστε σίγουροι ότι πληθώρα αναγνωστών είναι ήδη έτοιμοι να κλείσουν το άρθρο. Δώστε μας μερικά λεπτά ακόμα και θα εξηγήσουμε. Ναι, δεν υπάρχουν συμβατικές μάχες και ενώ πολλοί χαρακτήρες (με τον δικό μας πάνω απ’ όλους) μπορούν να πεθάνουν, αυτό δε θα γίνει ποτέ από την κάννη ενός +2 περίστροφου ή τη λεπίδα ενός legendary μαχαιριού.
Όλοι οι θάνατοι και όλες οι επιπτώσεις -από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο λεπτό του παιχνιδιού- εξαρτώνται από τις επιλογές σας αλλά και από τον χαρακτήρα σας. Για τις επιλογές θεωρούμε ότι είναι κατανοητό το πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό, αλλά για τον χαρακτήρα μας θα εξηγήσουμε εδώ για να γίνει σαφές το πόσο έξυπνα εκμεταλλεύτηκαν οι δημιουργοί την κλισέ επιλογή της αρχικής αμνησίας.
Σε άλλα παιχνίδια, ο πολεμιστής ήρωάς μας που έχει χάσει τη μνήμη του, για κάποιον παράλογο λόγο, ταυτόχρονα έχει χάσει και τη «μυϊκή μνήμη του», κάνοντάς τον παντελώς άχρηστο στη μάχη και αναγκάζοντας τον παίκτη να ξεκινήσει από την αρχή. Σε ένα παιχνίδι όμως όπως το Disco Elysium The Final Cut, όπου όλο το οικοδόμημα βασίζεται στην έρευνα, τις ανακρίσεις, την κουβέντα και τους λεκτικούς διαξιφισμούς, η «μάχη» του είναι κρυμμένη πίσω από αυτούς.
Αλλά αντί αυτή την φορά να γίνονται μέσω Sword Insult μάχες ala Monkey Island, εδώ γίνονται με skill checks «ζαριών» ανάλογα με το πώς έχετε χτίσει την ψυχολογία και την ψυχοσύνθεση του πρωταγωνιστή σας. Αυτό είναι βασισμένο επάνω σε ένα σύστημα τεσσάρων βασικών κατηγοριών (Intellect, Phyche, Physique και Motorics), εκ των οποίων η κάθε μία προσφέρει έξι ξεχωριστά skills, δίνοντας ένα τελικό σύνολο 24.
Στην αρχή του παιχνιδιού μπορείτε να δώσετε πόντους στην κάθε κατηγορία ανάλογα με το πώς θέλετε να είναι ο χαρακτήρας σας, οι οποίοι πόντοι θα ενισχύσουν παραπάνω τα skills της εκάστοτε κατηγορίας. Αν, για παράδειγμα, τοποθετήσετε τέσσερις πόντους στο Intellect, όλα τα skills σας σε αυτήν την κατηγορία θα ξεκινούν με τέσσερις πόντους αλλά και θα μπορούν για αρχή να αναβαθμιστούν με άλλους 4. Προχωρώντας την ιστορία, ανακαλύπτοντας παραπάνω πράγματα για τον κόσμο και τους χαρακτήρες αλλά και λύνοντας διάφορα side quests, ο χαρακτήρας μας κερδίζει EXP και σε κάθε level παίρνει και από ένα νέο skill point που μπορεί να επενδύσει σε κάποιο από τα στοιχεία του χαρακτήρα του.
Ο λόγος για τον οποίο όλα αυτά τα skills είναι σημαντικά, είναι γιατί είναι 100% νευραλγικά στο πώς θα ελιχθείτε μέσα στο παιχνίδι και πώς θα προχωράνε οι διάλογοί σας. Μια περίπτωση μπορεί να απαιτεί να έχετε καλές εγκυκλοπαιδικές γνώσεις γύρω από ένα θέμα, μια άλλη να έχετε υψηλή παρατηρητικότητα, να είστε λογικοί, να είστε καλοί ψεύτες, δυνατοί ή καλοί σκοπευτές, κ.ο.κ. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο σύστημα, το οποίο αφήνει τους παίκτες να στήσουν τον χαρακτήρα όπως αυτοί επιθυμούν, σε βαθμό που όμοιό του δεν έχουμε ξαναδεί.
Γιατί είναι άλλο να λες ότι θα παίξω τον χαρακτήρα μου ως εξυπνάκια, ναρκομανή ηθοποιό, και άλλο να μπορείς να το κάνεις, και αυτό να έχει μεγάλες επιπτώσεις στο παιχνίδι, στο τι θα μπορείτε να πείτε και να δείτε παρακάτω. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό δε, είναι ότι όλα αυτά τα skills λειτουργούν και ως ένα τμήμα του μυαλού σας. Έτσι, πολύ συχνά θα ακούτε το εκάστοτε τμήμα να σας μιλάει και να σας λέει μια πληροφορία, τη συμβουλή του για μια συζήτηση ή και να διαφωνεί με ορισμένα άλλα τμήματα του μυαλού σας, προσπαθόντας το κάθε τμήμα να σε φέρει με το μέρος του.
Και φυσικά, ανάλογα με το πόσο ισχυρό είναι ένα τέτοιο τμήμα της προσωπικότητάς σας, τόσο περισσότερες πιθανότητες θα έχετε να κερδίσετε το αντίστοιχο skill check μιας συζήτησης. Από την άλλη όμως, τέτοιες συμβουλές δεν είναι απαραίτητα σωστές, απλά εκφράζουν την εκάστοτε πτυχή του χαρακτήρα σας και θέλει προσοχή στο τι θα υπακούσετε.
Και ναι, μπορεί να ακούγεται έξυπνο να ανεβάσετε στο τέρμα, για παράδειγμα, το Drama για να λέτε ψέματα πανεύκολα και να καταλαβαίνετε τα ψέματα των άλλων, όμως ο χαρακτήρας σας θα γίνει ένας υπερβολικός θεατρίνος που κλαίει με το παραμικρό και είναι επιρρεπής σε πολύ έντονες αυξομείωσεις της διάθεσής του, φτάνοντας ακόμα και σε επίπεδο παράνοιας Malkavian!
Και σαν να μην έφταναν αυτά, τα skills σας μπορείτε να τα επηρεάσετε παραπάνω ανάλογα με την ενδυμασία σας αλλά και μετά από πολύωρη σκέψη στο thought palace, όπου μετά από κάποια ιδιαίτερη συζήτηση με έναν χαρακτήρα ή ενδόμυχη ανακάλυψη, μπορείτε να βάλετε τον χαρακτήρα να σκεφτεί παραπάνω για ένα θέμα, με αποτέλεσμα να ξεκλειδώσει έξτρα ισχύ σε ορισμένα skills ή παραπάνω διαλόγους πάνω σε συγκεκριμένα θέματα.
Σε μια τελευταία, adventure πινελιά, υπάρχουν και πολλά αντικείμενα που θα μπορείτε να βρείτε στο παιχνίδι που είτε θα σας δώσουν στοιχεία, είτε θα είναι χρήσιμα για την επίλυση κάποιου γρίφου, είτε απλά απαραίτητα για την επιβίωσή σας, ενώ υπάρχουν και κάποια φάρμακα για να ανεβάζουν το health και το morale σας όταν έχετε «δεχθεί επίθεση» από μία συζήτηση ή έχετε κάνει μια λάθος επιλογή. Τι άλλο να θελήσει κανείς;
Σε ότι αφορά στον τεχνικό τομέα του τίτλου, αν και πρόκειται για μια indie προσπάθεια με εμφανώς περιορισμένο budget στο (φτωχό) animation, οι δημιουργοί του καταφέρνουν να προσπεράσουν αυτή την αδυναμία με τη χρήση ενός πανέμορφου art direction, εμπνευσμένου ξεκάθαρα από το ευρωπαϊκό κόμικ των 1980s και του άστατου μα πλούσιου πινέλου που διακατείχε πολλούς από τους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής.
Σχεδιασμένο με στυλ τέμπερας σε σκληρό πινέλο, το σχέδιο του παιχνιδιού εναλλάσσεται συνεχώς ανάμεσα σε τολμηρές δραματικές πινελιές αλλά και σε ξεβαμμένες, σχεδόν παστέλ χρωματικές παλέτες, σε έναν όμορφο και παιχνιδιάρικο χορό χρωμάτων. Αυτό όμως που πραγματικά αξίζει αναφοράς, είναι το voice acting, το οποίο αποτελεί και τη βασική προσθήκη της έκδοσης Final Cut.
Σε αντίθεση με το αρχικό παιχνίδι, όπου το voice acting ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και ο παίκτης είχε να διαβάσει ξεροσφύρι τόσους διαλόγους, το Disco Elysium The Final Cut περήφανα πλέον έχει προσθέσει voice acting εξαιρετικής ποιότητας σε μια πολύ μερίδα των διαλόγων, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο να κάνει τους χαρακτήρες πιο ζωντανούς, αλλά και να καταστήσει τη ροή του παιχνιδιού πολύ καλύτερη με αυτόν τον τρόπο.
Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να πούμε ότι το voice acting δεν καλύπτει τα πάντα, καθώς ανάλογα με τον χαρακτήρα μπορεί να καλύπτει από το 100% έως το 25% του διαλόγου, ενώ πλην μίας πολύ συγκεκριμένης περίπτωσης, φωνή δεν θα δείτε και στον βασικό πρωταγωνιστή. Σε γενικές γραμμές, ο γράφων είναι ενάντια σε τέτοιες επιλογές, καθώς βρίσκει τη δικαιολογία «ταύτισης» με τον πρωταγωνιστή που δε έχει voice actor ως ένα φθηνό τρικ. Όμως εδώ, για πρώτη φορά ίσως, θα λέγαμε πως η επιλογή των δημιουργών έχει μεγάλη βάση και ο λόγος έχει να κάνει με το μυαλό και τα skills σας.
Βλέπετε, μπορεί να μην ακούτε τον πρωταγωνιστή σας όταν μιλάει ο ίδιος (πάντα βέβαια διαβάζετε το τι λέει), όμως ακούτε πάντα τις σκέψεις του! Με αυτόν τον τρόπο, το voice acting του πρωταγωνιστή μετατοπίζεται μέσα στις εσωτερικές συζητήσεις και σκέψεις σας, δίνοντας μια ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στην εσωτερική διαμάχη σας, δένοντας αρμονικά με όλο το στήσιμο του παιχνιδιού.
Μέχρι αυτό το σημείο, όπως είδατε, έχουμε μιλήσει με τα καλύτερα λόγια για το παιχνίδι και αν το review μας αφορούσε αποκλειστικά την έκδοση για PC, πιθανότατα να έκλεινε απλά εδώ. Όμως, όπως αναφέραμε και στην αρχή, το Disco Elysium The Final Cut επιβαρύνεται από ορισμένα (λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά) προβλήματα στην έκδοση του PS5, σε βαθμό μάλιστα που επηρεάζουν έντονα την εμπειρία του παίκτη καθ’ όλη την διάρκεια του παιχνιδιού.
Καταρχάς, για ένα παιχνίδι που είναι επανακυκλοφορία μετά από δύο χρόνια, ο αριθμός των bugs και glitches που περιείχε κατά την κυκλοφορία του ήταν σχετικά υψηλός. Ορισμένα frame drops και μικρά glitches δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα, αλλά αρχικά το παιχνίδι είχε διάφορα quests που ήταν “σπασμένα”, το fast travel δε δούλευε σχεδόν ποτέ ενώ υπήρχαν και αρκετά crashes που ανάγκαζαν τον παίκτη να κάνει restart το παιχνίδι, χάνοντας συχνά πολύ ώρα παιχνιδιού.
Ευτυχώς, οι δημιουργοί του το έχουν πάρει ζεστά το θέμα και βγάζουν patches συνεχώς, με το 1.3 να κυκλοφόρησε την ώρα που γράφαμε το review. Τα τελευταία δυο patches δείχνουν να έχουν διορθώσει πολλά από τα προβλήματα, και με τη φόρα που έχουν πάρει στη ZA/UM, πιστεύουμε ότι πολύ σύντομα όλα θα έχουν λυθεί. Για αυτό τον λόγο και για την πολύ άμεση υποστήριξη, δεν θα αφαιρέσουμε κάποιο βαθμό από το παιχνίδι, αλλά θεωρήσαμε σωστό να το αναφέρουμε ως κριτική για έναν τίτλο που με έναν μήνα polishing θα μπορούσε να είχε κυκλοφορήσει σε πολύ καλύτερη κατάσταση από την αρχική του.
Τα προβλήματα όμως που δεν διορθώθηκαν, και δε ξέρουμε κατά πόσον είναι δυνατό να διορθωθούν δίχως σημαντικές αλλαγές στο παιχνίδι, είναι η γραμματοσειρά αλλά και ο χειρισμός. Για τη γραμματοσειρά πολλά video games έχουν κάνει το τραγικό λάθος να σχεδιαστούν με λογική ότι ο παίκτης παίζει σε PC monitor, σε μισό μέτρο απόσταση, και μετά να κυκλοφορήσουν στις κονσόλες, με τον παίκτη να χρειάζεται κιάλια για να δει το κείμενο στην τηλεόρασή του.
Καταλαβαίνετε ότι ένα παιχνίδι το οποίο έχει εκατοντάδες γραμμές κειμένου, το να κυκλοφορεί με τέτοιο ελάττωμα είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα. Το μέγεθος της γραμματοσειράς στους διαλόγους έχει δυνατότητα ρύθμισης μεγέθους (που μόνο σε large διαβάζονται, αλλά και εκεί θα λέγαμε πως παραείναι μικροί για τόσο πολύ κείμενο), όμως το συνοδευτικό κείμενο μέσα στα μενού είναι απλά σε εγκληματικά μικρό μέγεθος και πρακτικά αδύνατο να διαβαστεί αν δεν έρθετε πολύ κοντά στην τηλεόραση ή δεν έχετε τεράστια οθόνη σε κοντινή απόσταση.
Δεν μπορούμε καθόλου να αναλογιστούμε πώς ένας developer κυκλοφορεί παιχνίδι σε κονσόλα -και δη, παιχνίδι με τόσο πολύ κείμενο- και δεν σκέφτεται το αυτονόητο. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα, που κουράζει τον παίκτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τίτλου. Για να διορθωθεί αυτό θα χρειαστεί ένας επανασχεδιασμός των menu από την αρχή για τις κονσόλες, και πιθανώς “ζύγισμα” και του χώρου των διαλόγων, πράγμα που απαιτεί αρκετή δουλειά, αλλά θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο για την υγεία των ματιών μας.
Το δεύτερο μεγάλο θέμα έχει να κάνει με τον χειρισμό του παιχνιδιού με gamepad. Στο PC, όλος ο χειρισμός εκτελείται όπως σε ένα κλασικό, ισομετρικό adventure/RPG point and click με το mouse, με όλο το pathfinding και τις επιλογές να γίνονται με άνεση και ευκολία. Στο PS5, δυστυχώς, οι δημιουργοί επέλεξαν έναν εντελώς ιδιότροπο μηχανισμό για τις επιλογές του παίκτη.
Περπατάτε μεν δεξιά-αριστερά με τον αριστερό μοχλό, αλλά αν θέλετε να επιλέξετε ένα σημείο δράσης/ ομιλίας, αυτό θα το κάνετε με το δεξί stick, «ρολάροντας» από hot spot σε hot spot στην οθόνη σας, μέχρι να φτάσετε σε αυτό που θέλετε. Δεν έχει δηλαδή σημασία αν είστε δίπλα σε ένα χαρακτήρα, πάλι δεν εμφανίζεται καμία άμεση επιλογή, αφού θα πρέπει να περάσετε μέσα από τις επιλογές για να τον επιλέξετε και να του μιλήσετε.
Όταν με το καλό τον επιλέξετε, τότε ο χαρακτήρας θα περπατήσει βασανιστικά αργά για να πάει στο ανάλογο σημείο έτσι ώστε να γίνει η δράση. Το αστείο είναι ότι το συγκεκριμένο σημείο για κάθε περίπτωση είναι μόνο ένα. Δηλαδή, αν είστε δεξιά από έναν χαρακτήρα και επιλέξετε να του μιλήσετε, το παιχνίδι μπορεί να έχει το σημείο ομιλίας στα αριστερά οπότε πρέπει να κάνετε κύκλο. Αν είστε μπροστά από μια πόρτα, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε πέντε βήματα πίσω για να μπορέσετε να την ανοίξετε.
Όταν τίτλοι όπως οι Divinity Original Sin, Pillars of Eternity και διάφοροι άλλοι έχουν δώσει πολύ καλύτερα συστήματα ελέγχου σε τέτοιο περιβάλλον, είναι απορίας άξιο το πώς αποφασίστηκε ένα τέτοιο σύστημα gameplay για ένα ισομετρικό παιχνίδι.
Για τον γράφοντα, όπως έχει πει πολλάκις στο παρελθόν, η διάθεση του Disco Elysium το 2019 αποτέλεσε όχι μόνο μία από τις καλύτερες κυκλοφορίες της χρονιάς αλλά και ένα από τα καλύτερα ισομετρικά παιχνίδια που έχει αντικρίσει ποτέ.
Μέσα από ένα πρωτοποριακό κράμα RPG και adventure στοιχείων, με ανεπανάληπτα επίπεδα γραφής και επιλογών, το Disco Elysium είναι ένα υπέροχο παιχνίδι το οποίο στην Final Cut έκδοση έγινε ακόμα καλύτερο, και για τον PC gamer είναι ένα αδιαμφισβήτητο διαμάντι. Για αυτόν που θέλει να το παίξει σε κονσόλα τώρα, τα προβλήματα που αναφέραμε, έμπρακτα ζημιώνουν ως ένα βαθμό την εμπειρία, με ένα συναίσθημα ότι πολεμάς ενάντια στο παιχνίδι βήμα-βήμα.
Από την άλλη όμως, η ποιότητα του υπόλοιπου παιχνιδιού είναι τόσο υψηλή και το χτίσιμό του τόσο εντυπωσιακό, που περάσαμε και πάλι πάρα πολύ καλά μαζί του. Ίσως κάποια στιγμή να γίνουν κάποιες ριζικές αλλαγές σε αυτά τα προβλήματα που αναφέρουμε, και το παιχνίδι να εκτοξευθεί στην κορυφή της βαθμολογικής κλίμακας που πραγματικά του αξίζει!
Το Disco Elysium The Final Cut κυκλοφορεί από τις 30/3/21 για PS4, PS5 και PC, ενώ εντός του 2021 αναμένονται εκδόσεις για τα Xbox One, Xbox Series X και Switch. Αν και το κείμενο αφορά συνολικά στην ποιότητα του παιχνιδιού και αναφερόμαστε ξεκάθαρα στις διαφορές ανάμεσα στις εκδόσεις μεταξύ PC και PS5, η βαθμολογία που ακολουθεί στο τέλος του κειμένου αφορά στην έκδοση για τις κονσόλες (PS5) καθώς για αυτήν είχαμε λάβει κωδικό για review από τους δημιουργούς. Κατά τον γράφοντα η έκδοση του Disco Elysium για PC είναι ένα αδιαμφισβήτητο 10/10.
